1. مقدمه و معرفی موضوع
نظام اسلامی درهمه عرصه های جامعه ، مفاهیم نوورویکردهای نوینی را معرفی نموده است که برخواسته ازمبانی الهی و سنّت های اسلامی وایرانی است ودرعمرسی ساله خود تلاش نموده است تا درعرصه مدیریت جامعه به سمت آرمان ها وارزش های ناشی ازاین مفاهیم نوحرکت نماید، با این وجودطبیعی است که دربسیاری ازحوزه ها ، وضع موجودکشور با چشم انداز وآرمان مطلوب ، فاصله داشته ومجاهدت فکری و نظری زیادی برای دستیابی به اهداف عالیه نظامع مورد نیازخواهد بود.
دراین میان ، یکی از حوزه های اجتماعی مورد تاکید ودرجه یک نظام ، حوزه زن وخانواده است که علی رغم تلاش های فکری وعملی انجام شده درسه دهه اخیر،هنوز راه درازی برای روشن نمودن همه ابعاد موضوع و تبیین کامل نظریه های پایه نظام ، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت وراهبردهای کشوردراین حوزه وجود دارد .
به تعبیرمقام معظم رهبری دراین حوزه "منابع وتعالیم اسلامی برگزیده و مقتضی وجود دارد که باید پس از تئوریزه شدن ، به صورت نظریه های قابل استفاده دراختیارهمگان قرارگیرد. علاوه براین به دلیل انتقادی نظام درمورداندیشه های غربی ،لزوم بررسی نقد ونظریات رایج دنیا درباب زن وخانواده با رویکرد فعال وسرمایه گذاری پژوهشی از اهمیت زیادی برخورداراست . دراین چارچوب نظریه پردازی وگفتمان سازی ، درحوزه زن وخانواده یکی ازاهداف تدوین الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت می باشد.
درکنارمطالعات بنیادی، پژوهشی های کاربردی درمورد وضعیت زن وخانواده درسطح نظام اجرایی کشور از منظر حقوقی ،ساختاری و رویکردی ودرسطح جامعه ازمنظرنگرشی ورفتاری وفرهنگی وشناسایی آسیب ها وارائه راهکارهای علمی دراین حوزه ، ازضرورت های دیگر حوزه پژوهش می باشد.
طبیعی است برای تحقق جنبش نرم افزاری دراین حوزه ، ایجاد زیرساخت ها وسازوکارهای پژوهش وتعاملات علمی کارآمد درسطح داخلی وبین المللی ، ازدیگر موضوعات راهبردی درحوزه پژوهش می باشد. علاوه برموارد فوق ،اهمیت تربیت وحمایت ازمجاهدت علمی زنان اندیشمند وفرهیخته حوزوی و دانشگاهی در فعالیت های پژوهشی درموضوع زنان وخانواده یکی دیگراز موضوعات کلیدی می باشد.
دراین راستا موضوع پژوهش به عنوان یکی ازحوزه های اصلی برنامه جامع توسعه امورزنان وخانواده دربرنامه پنجم قرارگرفته است . درادامه این سند، مدل مفهومی تدوین راهبرد وبرنامه های اقدام درحوزه پژوهش زنان وخانواده تبیین شده است.
هدف | راهبرد | برنامه | واحد سنجش | هدف پنج ساله | دستگاه مجری | دستگاه همکار | اولویت | |
| | حمایت ازحضورزنان متخصص وتوانمند دربرنامه های تعمیق باورهای دینی وتوسعه فرهنگ عفاف وحجاب با محوریت مساجد، بسیج وتشکل های مردم نهاد--- | تعداد برنامه ها | طراحی وساماندهی 500برنامه | سازمان تبلیغات اسلامی | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، امورمساجد ،بسیج | 1 | |
---متناسبسازی زیرساخت های اماکن مختلف فرهنگی ،مذهبی، تفریحی، ورزشی وآموزشی برای حضورهمزمان همه اعضای خانواده درآن ها | سند | تهیه واجرای طرح جامع | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، امورمساجد ،بسیج | 1 | |||
حمایت ازگردشگری زیارتی برای خانواده ها بابهره گیری از ابزارهایی مانند بن های گردشگری | سند | تهیه و اجرای طرح جامع | سازمان گردشگری | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت ورزش وامورجوانان | 2 | |||
ارایه برنامه های توسعه فرهنگ صله رحم وتعاملات خانوادگی و خویشاوندی | سند | تهیه و اجرای طرح جامع | | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت ورزش وامورجوانان | 2 | |||
هدف | راهبرد | برنامه | واحد سنجش | هدف پنج ساله | دستگاه مجری | دستگاه همکار | اولویت | |
| راهبرد4. توسعه برنامه های مهارت آموزی درزنان و دختران وخانوادهها | ایجاد زمینه مناسب و تشویق خیرین برا ی مشارکت وسرمایه گذاری دراحداث مراکز فرهنگی ،هنری و ورزشی ویژه بانوان | تعداد پوشش ها | زمینه سازی اجرای 300 پویش دعوت ازخیرین | وزارت کشور | وزارت ورزش وامورجوانان ، وزارت فرهنگ وارشاداسلامی ، سازمان شهرداری ها | 1 | |
بکارگیری ظرفیت مدارس دراوقات عصربرای شکل دهی مراکز آموزش مهارت به دختران دردوره راهنمایی ودبیرستان به ویژه درمناطق محروم | تعداد مدارس | هماهنگی بکارگیری ظرفیت 4000مدرسه | وزارت آموزش وپرورش | وزارت تعاوت ،کارورفاه اجتماعی ،وزارت فرهنگ وارشاداسلامی | 1 | |||
تدوین برنامه های رسانه ای وکمک آموزشی درمقاطع تحصیلی مختلف برای آموزش مهارت های سبک زندگی متعالی با رویکرد جامع به دختران وزنان وزنان شاغل | تعداد برنامه ها | تدوین 100برنامه | وزارت آموزش وپرورش | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت تعاون ،کارورفاه اجتماعی | 2 | |||
حمایت ازتقویت برنامه های محله محورتوسط شهرداری ها ، مساجد وحسینیه های چندمنظوره برای آموزش مهارت های سبک زندگی متعالی با رویکرد جامع برای غنی سازی اوقات فراغت بانوان | تعداد برنامه ها | تدوین 1000 برنامه | شهرداری ها، امورمساجد | مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت تعاون ،کارورفاه اجتماعی | 1 | |||
| | حمایت ازبرنامه سازمان های مردم نهاد ودستگاه های اجرایی مرتبط با ارتقاء مهارت های زنان در ابعاد مختلف فردی ، خانوادگی وارتقای معیشت خانواده | تعداد تفاهمنامه | عقد 200 تفاهمنامه دراین خصوص | مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری | وزارت کشور، وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی وسایردستگاهها | 2 |
هدف | راهبرد | برنامه | واحد سنجش | هدف پنج ساله | دستگاه مجری | دستگاه همکار | اولویت |
| | طراحی واجرای برنامه آموزش به منظور افزایش آگاهی فکری وعلمی زنان وخانواده ها درابعاد مختلف | تعداد برنامه ها | حمایت از1000 برنامه | وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری | سازمان شهرداری ها ، امورمساجد، بسیج | 2 |
| | حمایت ازفعالیت های فکری وعلمی موجود درفضای مجازی با تاکید برتقویت جنبه های اعتقادی و بینشی زنان وخانواده ها | تعداد سایت ها و... | حمایت از 500 سایت ، وبلاگ ، تالارهای گفتگو و... | وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | 2 |
| راهبرد 2:ارتقا زمینه های اخلاقی ومعنوی زنان با تأکید بربهره گیری ازفعالیت های معنوی ، فرهنگی وهنری | برگزاری مسابقات فرهنگی درسطح خانواده | تعداد مسابقات | سازماندهی واجرا درسطح 500 هزارخانوار | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | مرکز امورزنان وخانواده ، ریاست جمهوری ،سازمان شهرداری ها | 2 |
سازمان دهی برنامه معنوی (مراسم مذهبی ،اعتکاف ) ونهضت قرآن آموزی ، درسطح خانواده | تعداد برنامه ها | سازماندهی واجرا درسطح 500 هزارخانوار | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | سازمان تبلیغات اسلامی ، امورمساجد، حوزه های علمیه | 1 | ||
سازمان دهی نهضت قرآن آموزی درسطح خانواده | | طراحی وبرنامه ریزی، وانجام طرح | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | سازمان تبلیغات اسلامی ، حوزه های علمیه | 1 | ||
تدوین برنامه پودمانی آموزش هنرهای سنتی و نوین به صورت مجازی و رسانه ای برای خانواده با رویکرد شکل دهی مشاغل خانگی | تعداد دوره ها | ارائه 100 دوره آموزشی | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | سازمان صدا وسیما وسازمان صنایع دستی | 1 | ||
حمایت ازتقویت برنامه های فرهنگی هنری محله محورتوسط شهرداری ها، مساجد وحسینیه های چندمنظوره ، برای غنی سازی اوقات فراغت بانوان | تعداد برنامه ها | حمایت از 1000 برنامه | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | سازمان شهرداری ها ،امورمساجد | 1 | ||
طراحی واجرای آموزشی به منظورافزایش زمینه های اخلاقی ومعنوی زنان وخانواده ها درابعاد مختلف | تعداد برنامه ها | حمایت از1000 برنامه | وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی | شهرداری ها ،امورمساجد ، بسیج | 2 |
هدف 2: هماهنگ سازی و هم افزایی و بهرهگیری موثر از ظرفیتهای موجود سازمانی و نهادی در تولید و ارائه محتوا برای اوقات فراغت زنان و خانواده در چارچوب الگو | |
راهبرد | برنامه |
راهبرد 1. ساماندهی تولید محتوا برای زنان و خانواده در ابعاد اخلاقی ـ معنوی، فکری ـ اعتقادی، ورزشی ـ مهارتی | توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد اخلاقی ـ معنوی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده با تاکید بر مساجد و اماکن مذهبی و تقویت رویکردهایی مانند زیارت، صله رحم |
توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد فکری ـ اعتقادی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده | |
توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد ورزشی ـ مهارتی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده | |
راهبرد 2. تقویت و همراستاسازی و هم افزایی مراکز و نهادهای درگیر در حوزه اوقات فراغت زنان و خانواده | تعیین متولی واحد برای ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در فعالیتهای اوقات فراغت زنان و خانواده با استفاده از ظرفیتهای ستاد ملی زن و خانواده |
ایجاد نظام رصدگری و پایش و ارزیابی وضعیت و نیازهای زنان و خانواده در زمینه اوقات فراغت در ابعاد مختلف اخلاقی ـ معنوی، فکری ـ اعتقادی، ورزشی ـ مهارتی | |
تدوین برنامه راهبردی توسعه اوقات فراغت زنان و خانواده با تعیین حوزههای اولویتدار و تعیین تقسیم کار ملی |