متن اصلاحی آیین‌نامه اجرائی فعالیت انجمنهای اسلامی موضوع قانون فعالیت احزاب، جمعیتها و انجمنهای سیاسی و‌صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده مصوب 07/ ۶/ 1360 مجلس شورای اسلامی
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۸/ ۶/ ۱۳۶۳ اصلاحی آئیننامه اجرائی فعالیت انجمنهای اسلامی موضوع قانون فعالیت احزاب، جمعیتها و انجمنهای‌سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده مصوب ۷ /۶/ ۶۰ مجلس شورای اسلامی را بشرح زیر تصویب نمودند.
- در این آئیننامه منظور از انجمن اسلامی تشکیلاتی است مرکب از اعضاء داوطلب واحدهای اداری، آموزشی، صنفی، صنعتی، و یا کشاورزی که از یک شخصیت‌حقوقی برخوردار میباشند و محدوده جغرافیائی فعالیت آنها مشخص باشد.
- واحد آموزشی عبارتست از یک ناحیه آموزش و پرورش یا دانشگاه و یا مجتمع آموزشی.
- واحد صنفی به مجموعه‌ای از افراد اطلاق میگردد که دارای یک نوع کسب، پیشه، حرفه و تجارت معین باشند.
- واحد صنعتی عبارتست از یک کارخانه یا یک مجتمع صنعتی و واحدهای تابعه که تحت یک نام فعالیت میکند.
در سازمانهائی که تعدادی واحد صنعتی را تحت پوشش دارند تشکیل انجمن اسلامی در هر یک از این واحدها بلامانع است. و در صورت لزوم به پیشنهاد انجمنهای اسلامی و توافق مقام مسئول و با تشخیص وزارت کشور، یک انجمن اسلامی مرکزی در آن سازمان بوجود خواهد آمد.
- واحد کشاورزی عبارتست از یک مجتمع کشاورزی یا دامپروری. در مجتمع هائی که تعدادی واحد کشاورزی را تحت پوشش دارند تشکیل انجمن اسلامی در هر‌یک از این واحدها بلامانع است و در صورت لزوم به پیشنهاد انجمنهای اسلامی و توافق مقام مسئول و با تشخیص وزارت کشور، یک انجمن مرکزی در آن‌مجتمع بوجود خواهد آمد.
- واحد اداری عبارتست از وزارتخانه، سازمان و اداره دولتی و ارگان عمومی که خدمات اداری و رفاهی ارائه میدهد.
- واحدهای نظامی و انتظامی که دارای دوائر عقیدتی - سیاسی میباشند نیازی به انجمنهای اسلامی ندارند. نهادهای انقلاب اسلامی از حکم این تبصره مستثنی میباشند.
- اهداف و حدود وظایف
الف - شناختن و شناساندن اسلام و تلاش در جهت ارتقاء سطح بینش و اخلاق اسلامی واحدها از طریق:
۱ - تشکیل کلاسهای اسلام‌شناسی جهت آموزش اسلام در همه ابعاد و زمینه‌ها و تشویق به شرکت در آنها.
۲ - تشکیل کتابخانه و توزیع کتب و نشریات اسلامی.
۳ - تعظیم شعائر و برگزاری مراسم مذهبی و برپائی نماز جماعت، تشکیل جلسات وعظ و خطابه و سخنرانی به مناسبتهای گوناگون.
۴ - تشکیل اردوها و سمینارهای مربوط در چهارچوب وظایف مذکور در آئیننامه.
۵ - اجرای برنامه‌های ویژه تبلیغی، فرهنگی و هنری.
۶ - ارائه خدمات عام‌المنفعه.
ب - امر به معروف و نهی از منکر در واحدهای مربوطه از طریق:
۱ - برخورد اصولی، منطقی و ارشادی با کلیه مظاهر فساد و تباهی در جهت ایجاد محیط کار سالم و مساعد برای رشد و شکوفایی فضائل اخلاقی و انسانی‌طبق ضوابط شرعی.
۲ - تذکر و نصیحت برادرانه و اسلامی به هر یک از مسئولین و افراد در شرایط لازم و مناسب، ضمن رعایت تقوا و اخلاق اسلامی.
۳ - ارائه پیشنهادات عملی جهت بهبود امور و رفع نواقص و نارسائیها در واحد مربوطه به مسئولین.
مراتب زیر در امر به معروف و نهی از منکر مورد توجه قرار گیرد:
۱ - ارشاد خصوصی.
۲ - تذکر کتبی، منطقی و مستدل به مقام مسئول.
۳ - انعکاس موضوع به مقامات فوق از طریق مسئول انجمن اسلامی با رعایت سلسله مراتب.
ج - تبلیغ و گسترش انقلاب اسلامی.
- فعالیتهای انجمن اسلامی نباید مخل و موجب رکود فعالیتهای جاری واحد مربوطه باشد و استفاده از امکانات دولتی و اوقات کاری باید با هماهنگی مقام‌مسئول واحد مربوطه صورت گیرد.
- مسئول واحد مربوطه موظف است امکانات مورد نیاز را جهت فعالیت انجمن اسلامی در اختیار قرار دهد.
- ارکان انجمنهای اسلامی عبارتند از: هیئت مؤسس، مجمع عمومی و هیئت مدیره. هیئت مؤسس مطابق ماده ۷ این آئیننامه تقاضای تأسیس انجمن اسلامی را از وزارت کشور مینماید. مجمع عمومی پس از تأیید صلاحیت هیئت مؤسس تشکیل و اعضای هیئت مدیره انجمن اسلامی را انتخاب مینمایند.
تبصره - نحوه تشکیل مجمع عمومی و انتخاب اعضای هیئت مدیره و تجدید انتخابات طبق دستورالعمل وزارت کشور خواهد بود.
- تعداد و شرایط اعضاء هیئت مدیره انجمن اسلامی عبارتست از:
الف - حداقل تعداد هیئت مدیره ده نفر.
ب - مسلمان، متعهد و معتقد به انقلاب اسلامی و قانون اساسی و اصل ولایت فقیه و عامل به احکام شرع و عدم سوء سابقه.
- تشکیلات اصلی انجمن اسلامی
انجمنهای اسلامی از یک هسته مرکزی تشکیل یافته که تحت عنوان هیئت مدیره و بعنوان گروه مسئول از طرف وزارت کشور پذیرفته میشود و ملزم به رعایت‌قانون احزاب، و آئیننامه‌های اجرائی مربوطه میباشد.
هر انجمن اسلامی مرکزی میتواند به تناسب نیازی که پیشنهاد آن به تأیید وزارت کشور رسیده باشد انجمنهای فرعی تأسیس نماید.
- فعالیت انجمنهای فرعی در چهارچوب اساسنامه و مرامنامه انجمن اسلامی مرکزی خواهد بود و انجمن مرکزی مسئول فعالیتهای انجمنهای فرعی میباشد.
- هدایت و ارشاد انجمنهای اسلامی در زمینه اصول اعتقادی و مسائل اسلامی از طریق سازمان تبلیغات اسلامی خواهد بود.
- انجمنهای اسلامی مجاز به داشتن پستهای ثابت سازمانی نمیباشند.
- انجمنهای اسلامی مرکزی میتوانند بمنظور هماهنگ کردن فعالیتهای خود در زمینه‌های مختلف با اطلاع وزارت کشور سمینارهای لازم را برگزار نمایند.
- در هر واحد (صنفی، صنعتی، کشاورزی، اداری، آموزشی) صرفاً یک انجمن اسلامی مرکزی تشکیل میگردد.
- برای انجمن اسلامی واحدهائی پروانه صادر میگردد که حداقل تعداد شاغلین در آن واحد ۵۰ نفر باشند.
اجتماع دو یا چند عنوان در یک محدوده جغرافیائی خاص برای احراز حد نصاب مقرر جهت تشکیل انجمن اسلامی مرکزی بلامانع میباشد.
- کلیه انجمنهای اسلامی مرکزی باید این اطلاعات و مدارک را در اختیار فرمانداری محل قرار دهند و رسید دریافت دارند:
الف - مشخصات هیئت مؤسس و هیئت مدیره انجمن اسلامی طبق نمونه وزارت کشور.
ب - مدرک اشتغال بکار هیئت مؤسس و هیئت مدیره در واحد مربوطه.
ج - فتوکپی تمام صفحات شناسنامه هیئت مؤسس و هیئت مدیره.
د - گواهی عدم سوء پیشینه اعضاء هیئت مدیره.
ه - شش قطعه عکس اعضاء هیئت مدیره.
و - نمونه تکمیل شده اساسنامه و مرامنامه که بتصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
ز - صورتجلسه مجمع عمومی انتخابات هیئت مدیره (با حضور نماینده وزارت کشور).
ح - تأییدیه صلاحیت عقیدتی و اخلاقی از سازمان تبلیغات اسلامی برای هر یک از اعضای هیئت مؤسس و هیئت مدیره.
- چنانچه هر یک از اعضاء هیئت مدیره شرایط مندرج در بندهای ب و د و ح ماده فوق را از دست بدهد از عضویت در هیئت مدیره برکنار میشود.
- مرجع رسیدگی به اختلافات مربوط به تشکیل پرونده و تقاضای صدور پروانه وزارت کشور میباشد.
- پرونده مربوط به تقاضای صدور پروانه انجمن اسلامی که طبق این آئیننامه تنظیم میشود، حداکثر ظرف یکماه وسیله وزارت کشور به کمیسیون ماده ۱۰ قانون‌احزاب و جمعیتها احاله و پس از تصویب کمیسیون ظرف ۱۰ روز پروانه انجمن اسلامی با امضاء وزیر کشور صادر خواهد شد.
- تأیید صلاحیت اعضاء هیأت مؤسس و هیأت مدیره انجمنهای اسلامی و نظارت بر فعالیت و جلوگیری از تجاوز آنها از حدود قانون و رسیدگی به تخلفات‌موضوع ماده ۱۶ قانون فعالیت احزاب مصوب ۷/ ۶/ ۶۰ و تخلفات این آئیننامه با کمیسیون ماده ۱۰ قانون مزبور میباشد. کمیسیون ماده ۱۰ بر اساس ماده ۱۷قانون مذکور حداکثر ظرف یکماه پس از دریافت هر شکایت اقدامات قانونی را به مرحله اجراء درخواهد آورد.
- هزینه‌های انجمنهای اسلامی از طریق پرداخت حق عضویت اعضاء و امکانات موضوع تبصره ۲ ماده ۲ تأمین میگردد.
- از تاریخ تصویب این مصوبه، آئیننامه شماره ۳۸۸۱۰ مورخ ۲۱/ ۷/ ۱۳۶۲ لغو میگردد.
- در این آئیننامه منظور از انجمن اسلامی تشکیلاتی است مرکب از اعضاء داوطلب واحدهای اداری، آموزشی، صنفی، صنعتی، و یا کشاورزی که از یک شخصیت‌حقوقی برخوردار میباشند و محدوده جغرافیائی فعالیت آنها مشخص باشد.
- واحد آموزشی عبارتست از یک ناحیه آموزش و پرورش یا دانشگاه و یا مجتمع آموزشی.
- واحد صنفی به مجموعه‌ای از افراد اطلاق میگردد که دارای یک نوع کسب، پیشه، حرفه و تجارت معین باشند.
- واحد صنعتی عبارتست از یک کارخانه یا یک مجتمع صنعتی و واحدهای تابعه که تحت یک نام فعالیت میکند.
در سازمانهائی که تعدادی واحد صنعتی را تحت پوشش دارند تشکیل انجمن اسلامی در هر یک از این واحدها بلامانع است. و در صورت لزوم به پیشنهاد انجمنهای اسلامی و توافق مقام مسئول و با تشخیص وزارت کشور، یک انجمن اسلامی مرکزی در آن سازمان بوجود خواهد آمد.
- واحد کشاورزی عبارتست از یک مجتمع کشاورزی یا دامپروری. در مجتمع هائی که تعدادی واحد کشاورزی را تحت پوشش دارند تشکیل انجمن اسلامی در هر‌یک از این واحدها بلامانع است و در صورت لزوم به پیشنهاد انجمنهای اسلامی و توافق مقام مسئول و با تشخیص وزارت کشور، یک انجمن مرکزی در آن‌مجتمع بوجود خواهد آمد.
- واحد اداری عبارتست از وزارتخانه، سازمان و اداره دولتی و ارگان عمومی که خدمات اداری و رفاهی ارائه میدهد.
- واحدهای نظامی و انتظامی که دارای دوائر عقیدتی - سیاسی میباشند نیازی به انجمنهای اسلامی ندارند. نهادهای انقلاب اسلامی از حکم این تبصره مستثنی میباشند.
- اهداف و حدود وظایف
الف - شناختن و شناساندن اسلام و تلاش در جهت ارتقاء سطح بینش و اخلاق اسلامی واحدها از طریق:
۱ - تشکیل کلاسهای اسلام‌شناسی جهت آموزش اسلام در همه ابعاد و زمینه‌ها و تشویق به شرکت در آنها.
۲ - تشکیل کتابخانه و توزیع کتب و نشریات اسلامی.
۳ - تعظیم شعائر و برگزاری مراسم مذهبی و برپائی نماز جماعت، تشکیل جلسات وعظ و خطابه و سخنرانی به مناسبتهای گوناگون.
۴ - تشکیل اردوها و سمینارهای مربوط در چهارچوب وظایف مذکور در آئیننامه.
۵ - اجرای برنامه‌های ویژه تبلیغی، فرهنگی و هنری.
۶ - ارائه خدمات عام‌المنفعه.
ب - امر به معروف و نهی از منکر در واحدهای مربوطه از طریق:
۱ - برخورد اصولی، منطقی و ارشادی با کلیه مظاهر فساد و تباهی در جهت ایجاد محیط کار سالم و مساعد برای رشد و شکوفایی فضائل اخلاقی و انسانی‌طبق ضوابط شرعی.
۲ - تذکر و نصیحت برادرانه و اسلامی به هر یک از مسئولین و افراد در شرایط لازم و مناسب، ضمن رعایت تقوا و اخلاق اسلامی.
۳ - ارائه پیشنهادات عملی جهت بهبود امور و رفع نواقص و نارسائیها در واحد مربوطه به مسئولین.
مراتب زیر در امر به معروف و نهی از منکر مورد توجه قرار گیرد:
۱ - ارشاد خصوصی.
۲ - تذکر کتبی، منطقی و مستدل به مقام مسئول.
۳ - انعکاس موضوع به مقامات فوق از طریق مسئول انجمن اسلامی با رعایت سلسله مراتب.
ج - تبلیغ و گسترش انقلاب اسلامی.
- فعالیتهای انجمن اسلامی نباید مخل و موجب رکود فعالیتهای جاری واحد مربوطه باشد و استفاده از امکانات دولتی و اوقات کاری باید با هماهنگی مقام‌مسئول واحد مربوطه صورت گیرد.
- مسئول واحد مربوطه موظف است امکانات مورد نیاز را جهت فعالیت انجمن اسلامی در اختیار قرار دهد.
- ارکان انجمنهای اسلامی عبارتند از: هیئت مؤسس، مجمع عمومی و هیئت مدیره. هیئت مؤسس مطابق ماده ۷ این آئیننامه تقاضای تأسیس انجمن اسلامی را از وزارت کشور مینماید. مجمع عمومی پس از تأیید صلاحیت هیئت مؤسس تشکیل و اعضای هیئت مدیره انجمن اسلامی را انتخاب مینمایند.
تبصره - نحوه تشکیل مجمع عمومی و انتخاب اعضای هیئت مدیره و تجدید انتخابات طبق دستورالعمل وزارت کشور خواهد بود.
- تعداد و شرایط اعضاء هیئت مدیره انجمن اسلامی عبارتست از:
الف - حداقل تعداد هیئت مدیره ده نفر.
ب - مسلمان، متعهد و معتقد به انقلاب اسلامی و قانون اساسی و اصل ولایت فقیه و عامل به احکام شرع و عدم سوء سابقه.
- تشکیلات اصلی انجمن اسلامی
انجمنهای اسلامی از یک هسته مرکزی تشکیل یافته که تحت عنوان هیئت مدیره و بعنوان گروه مسئول از طرف وزارت کشور پذیرفته میشود و ملزم به رعایت‌قانون احزاب، و آئیننامه‌های اجرائی مربوطه میباشد.
هر انجمن اسلامی مرکزی میتواند به تناسب نیازی که پیشنهاد آن به تأیید وزارت کشور رسیده باشد انجمنهای فرعی تأسیس نماید.
- فعالیت انجمنهای فرعی در چهارچوب اساسنامه و مرامنامه انجمن اسلامی مرکزی خواهد بود و انجمن مرکزی مسئول فعالیتهای انجمنهای فرعی میباشد.
- هدایت و ارشاد انجمنهای اسلامی در زمینه اصول اعتقادی و مسائل اسلامی از طریق سازمان تبلیغات اسلامی خواهد بود.
- انجمنهای اسلامی مجاز به داشتن پستهای ثابت سازمانی نمیباشند.
- انجمنهای اسلامی مرکزی میتوانند بمنظور هماهنگ کردن فعالیتهای خود در زمینه‌های مختلف با اطلاع وزارت کشور سمینارهای لازم را برگزار نمایند.
- در هر واحد (صنفی، صنعتی، کشاورزی، اداری، آموزشی) صرفاً یک انجمن اسلامی مرکزی تشکیل میگردد.
- برای انجمن اسلامی واحدهائی پروانه صادر میگردد که حداقل تعداد شاغلین در آن واحد ۵۰ نفر باشند.
اجتماع دو یا چند عنوان در یک محدوده جغرافیائی خاص برای احراز حد نصاب مقرر جهت تشکیل انجمن اسلامی مرکزی بلامانع میباشد.
- کلیه انجمنهای اسلامی مرکزی باید این اطلاعات و مدارک را در اختیار فرمانداری محل قرار دهند و رسید دریافت دارند:
الف - مشخصات هیئت مؤسس و هیئت مدیره انجمن اسلامی طبق نمونه وزارت کشور.
ب - مدرک اشتغال بکار هیئت مؤسس و هیئت مدیره در واحد مربوطه.
ج - فتوکپی تمام صفحات شناسنامه هیئت مؤسس و هیئت مدیره.
د - گواهی عدم سوء پیشینه اعضاء هیئت مدیره.
ه - شش قطعه عکس اعضاء هیئت مدیره.
و - نمونه تکمیل شده اساسنامه و مرامنامه که بتصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
ز - صورتجلسه مجمع عمومی انتخابات هیئت مدیره (با حضور نماینده وزارت کشور).
ح - تأییدیه صلاحیت عقیدتی و اخلاقی از سازمان تبلیغات اسلامی برای هر یک از اعضای هیئت مؤسس و هیئت مدیره.
- چنانچه هر یک از اعضاء هیئت مدیره شرایط مندرج در بندهای ب و د و ح ماده فوق را از دست بدهد از عضویت در هیئت مدیره برکنار میشود.
- مرجع رسیدگی به اختلافات مربوط به تشکیل پرونده و تقاضای صدور پروانه وزارت کشور میباشد.
- پرونده مربوط به تقاضای صدور پروانه انجمن اسلامی که طبق این آئیننامه تنظیم میشود، حداکثر ظرف یکماه وسیله وزارت کشور به کمیسیون ماده ۱۰ قانون‌احزاب و جمعیتها احاله و پس از تصویب کمیسیون ظرف ۱۰ روز پروانه انجمن اسلامی با امضاء وزیر کشور صادر خواهد شد.
- تأیید صلاحیت اعضاء هیأت مؤسس و هیأت مدیره انجمنهای اسلامی و نظارت بر فعالیت و جلوگیری از تجاوز آنها از حدود قانون و رسیدگی به تخلفات‌موضوع ماده ۱۶ قانون فعالیت احزاب مصوب ۷/ ۶/ ۶۰ و تخلفات این آئیننامه با کمیسیون ماده ۱۰ قانون مزبور میباشد. کمیسیون ماده ۱۰ بر اساس ماده ۱۷قانون مذکور حداکثر ظرف یکماه پس از دریافت هر شکایت اقدامات قانونی را به مرحله اجراء درخواهد آورد.
- هزینه‌های انجمنهای اسلامی از طریق پرداخت حق عضویت اعضاء و امکانات موضوع تبصره ۲ ماده ۲ تأمین میگردد.
- از تاریخ تصویب این مصوبه، آئیننامه شماره ۳۸۸۱۰ مورخ ۲۱/ ۷/ ۱۳۶۲ لغو میگردد.
نخست‌وزیر - میرحسین موسوی