عنوان

آیین ‌نامه نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس
مصوب 1396,11,26

مقدمه

مقدمه:
در حال حاضر آثار ادبی و تاریخی مختلفی در حوزه دفاع مقدس و مقاومت تولید و منتشر می‌ شود که بر اساس مفاد بند (ل) ماده (۹) اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌ های دفاع مقدس این نوع تولیدات ‌باید با حقایق جنگ تحمیلی انطباق داشته و از هرگونه تحریف ارزش‌ ها به دور باشد. برای نیل به چنین هدفی نیاز است تا آیین ‌نامه ‌ای به شکل نظام ‌مند، روابط کاری بین بنیاد و کلیه متصدیان تولید آثار ادبی و تاریخی را تعریف نماید.

ماده ۱: هدف
حفاظت و بهره برداری از آثار و ارزش های دفاع مقدس و مقاومت در حوزه تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی.

ماده ۲: منظور
ایجاد ساز و کارها و اتخاذ روش‌ های نظارتی نظام ‌مند برای تطبیق محتوای آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت (کتب و محصولات چند رسانه ‌ای) با حقایق جنگ تحمیلی و جلوگیری از تحریف ارزش‌ های دفاع مقدس و مقاومت.

ماده ۳: تعاریف و اختصارات

بند 1

بنیاد: منظور بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌ های دفاع ‌مقدس ستاد کل نیروهای مسلح است.

بند 2

اساسنامه بنیاد: به اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌ های دفاع ‌مقدس اطلاق می ‌شود که شامل ۴ فصل، ۱۴ ماده و ۱۱ تبصره است و در تاریخ 22 /12 /1383 به تصویب مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله ‌العالی) رسیده است.

بند 3

سند راهبردی بنیاد: این سند شامل رسالت، اصول و ارزش‌ ها، چشم ‌انداز، محیط‌ شناسی راهبردی، راهبردهای کلان و موضوعات راهبردی است که توسط بنیاد حفظ آثار تهیه و در تاریخ 21 /12 /1393 به تصویب هیئت‌ امنای بنیاد حفظ آثار رسیده است.

بند 4

آثار ادبی دفاع مقدس و مقاومت: شامل کتب و محصولات چند رسانه ‌ای در حوزه ادبیات دفاع مقدس و مقاومت است که موضوعاتی از قبیل زندگی‌ نامه، داستان، رُمان، خاطره، شعر، پژوهشی‌ های ادبی و ... در برمی ‌گیرد.

بند 5

آثار تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: شامل کتب و محصولات چند رسانه ‌ای در حوزه تاریخ توصیفی دفاع مقدس و مقاومت است. این آثار مشتمل بر آن بخش از فرآیند تاریخ ‌نگاری دفاع مقدس و مقاومت است که بدون ذکر دلایل و علت وقایع و حوادث صرفاً به شرح آنچه رخ ‌داده است می‌ پردازد و از تاریخ تحلیلی متمایز است.

بند 6

جبهه مقاومت: شامل فرهنگ مقاومت و ادبیات پایداری سایر ملل و نهضت های آزادی بخش برای ترویج فرهنگ ایثار، شهادت و استقامت در برابر استکبار جهانی است.

بند 7

محصولات چند رسانه ‌ای (مالتی مدیا): اصطلاح چند رسانه ‌ای به ترکیب رسانه ‌های منفرد نظیر صدا، تصویر، متن، پایگاه ‌های اطلاعاتی و جز آن اطلاق می‌ شود که از طریق فن‌ آوری رایانه به ‌صورت محصول واحد بر محملی رقومی (دیجیتال) ذخیره ‌شده و قابل ‌انتشار است. در اینجا کتب و سایر محصولات صوتی و تصویری از قبیل کتب صوتی، گویا و غیره را شامل می ‌شود.

بند 8

شورای نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: به‌ عنوان بالاترین مرجع سیاست‌ گذاری، هدایت و نظارت کلی بر فرآیند تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در سطح کشور است که از این‌ پس به آن شورای نظارت گفته می ‌شود.

بند 9

کارگروه کشوری نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: این کارگروه در تابعیت شورای نظارت و در بنیاد مرکز تشکیل می ‌شود که از این ‌پس به آن کارگروه کشوری نظارت و داوری گفته می ‌شود.

بند 10

کارگروه‌ استانی نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: این کارگروه‌ در تابعیت شورای نظارت بوده و در ادارات کل حفظ آثار استان‌ ها تشکیل می ‌شود و از این‌ پس به آن کارگروه‌ استانی نظارت و داوری گفته می ‌شود.

بند 11

سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس: یکی از سازمان‌ های تخصصی تحت ‌امر بنیاد است که از وظایف آن نظارت بر تولید و انتشار آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت است.

بند 12

ادارات ‌کل حفظ آثار: ادارات ‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌ های دفاع ‌مقدس استان ‌ها که در تابعیت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌ های دفاع ‌مقدس هستند.

بند 13

داور یا داوران: به کارشناس یا کارشناسان واجد شرایط و ذی‌ صلاح گفته می ‌شود که از سوی کارگروه کشوری یا استانی برای نظارت و داوری کتاب و آثار دفاع مقدس و مقاومت انتخاب می ‌شوند.

ماده ۴: مستنـدات
۱ ـ فرامین و تدابیر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله ‌العالی)،
‌۲ ـ بند (ل) ماده (۹) اساسنامه بنیاد،
۳ ـ هدف‌ راهبردی یکم از موضوع راهبردی شماره پنج (۵) سند راهبردی بنیاد.

ماده ۵: ترکیب اعضای شورای نظارت

بند 1

رئیس بنیاد یا جانشین وی (رئیس)،

بند 2

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس (دبیر)،

بند 3

نماینده تام ‌الاختیار قرارگاه مرکزی خاتم ‌الانبیاء (ص)،

بند 4

نماینده تام الاختیار معاون عملیات ستاد کل نیروهای مسلح،

بند 5

نماینده تام الاختیار معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح،

بند 6

نماینده تام ‌الاختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران،

بند 7

نماینده تام ‌الاختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،

بند 8

نماینده تام ‌الاختیار نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران،

بند 9

نماینده تام ‌الاختیار وزارت جهاد کشاورزی،

بند 10

معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،

بند 11

نماینده تام الاختیار مدیریت حوزه های علمیه،

بند 12

رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی،

بند 13

معاون فرهنگی و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران،

بند 14

دو نفر از فرماندهان دوران دفاع مقدس با انتخاب رئیس بنیاد،

بند 15

دو نفر کارشناس خبره در حوزه نشر با پیشنهاد رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و تأیید رئیس بنیاد.

ماده ۶: وظایف شورای نظارت

بند 1

ایجاد ساز و کارهای مناسب برای هماهنگی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد و کلیه دست اندرکاران حوزه چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،

بند 2

سیاست‌ گذاری، هدایت و نظارت کلی بر فرآیند تولید و نشر آثار ادبی ‌و تاریخی دفاع ‌مقدس و مقاومت بر اساس ضوابط مصوب،

بند 3

برنامه ‌ریزی و ایجاد بسترهای مناسب برای همکاری و مشارکت نهادها و سازمان ‌های لشکری و کشوری در اجرای مصوبات شورای نظارت،

بند 4

بررسی و تصویب طرح ‌ها و برنامه ‌های نظارت،

بند 5

آسیب ‌شناسی وضع موجود، بررسی مسائل و مشکلات و رفع موانع احتمالی در اجرای این آیین ‌نامه،

بند 6

تهیه و تدوین اصلاحیه ‌های بعدی این آیین ‌نامه برای تصویب در هیئت ‌امنای بنیاد،

بند 7

نظارت بر عملکرد کارگروه‌ کشوری و کارگروه ‌های استانی نظارت و داوری،

بند 8

تهیه و تصویب شرایط و معیارهای انتخاب داوران و معیارهای نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،

بند 9

تهیه و تصویب شیوه ‌نامه فرآیند و چرخه انجام نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در سطح کشور و استان ‌ها.

تبصره 1

تبصره ۱: تعداد و زمان برگزاری جلسات شورا بنا به ‌ضرورت و تشخیص رئیس شورای نظارت خواهد بود.

تبصره 2

تبصره ۲: جلسات شورا با حضور نصف به ‌علاوه یک اعضا، رسمی است و تصمیمات آن با موافقت دو سوم اعضای حاضر اتخاذ می ‌شود.

ماده ۷: ترکیب اعضای کارگروه کشوری نظارت و داوری
۱ ـ رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس (رئیس)،
۲ ـ رئیس دایره پایش و ممیزی کتب و نشریات دفاع مقدس (دبیر)،
۳ ـ کارشناسان عالی و صاحب‌ نظران سازمان ‌ها و دستگاه ‌های عضو شورای نظارت،
۴ ـ سایر کارشناسان و صاحب‌ نظران حوزه چاپ و نشر کتاب، بنا به نیاز و تشخیص رئیس کارگروه.

ماده ۸: وظایف کارگروه کشوری نظارت و داوری

بند 1

نظارت و داوری؛ آثار ملی و مرجع، تولیدات ادبی و تاریخی وزارتخانه ها، سازمان ‌ها و نیروهای مسلح در مرکز و همچنین آثار تولید شده توسط بنیاد مرکز،

بند 2

اعلام نهایی موافقت یا مخالفت با چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،

بند 3

رسیدگی به اعتراضات دریافتی از مؤلفین و ناشرین،

تذکر

تبصره: مقررات و ضوابط نحوه تجدیدنظر درنتیجه آراء و فرآیند مربوط به ‌آن توسط این کارگروه تهیه و پس از تصویب شورای نظارت توسط رئیس شورا ابلاغ می‌ شود.

بند 4

تهیه گزارش‌ از وضعیت نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در مرکز و استان ‌ها به ‌صورت فصلی و ارائه گزارش تحلیلی و آماری در شورای نظارت.

تبصره 1

تبصره ۱: تعداد و زمان برگزاری جلسات این کارگروه بنا به ‌ضرورت و تشخیص رئیس کارگروه خواهد بود.

تبصره 2

تبصره ۲: جلسه با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء رسمی است و مصوبات آن با رأی نصف بعلاوه یک نفر از حاضرین لازم‌ الاجرا است.

تذکر

تبصره: مقررات و ضوابط نحوه تجدیدنظر درنتیجه آراء و فرآیند مربوط به ‌آن توسط این کارگروه تهیه و پس از تصویب شورای نظارت توسط رئیس شورا ابلاغ می‌ شود.

ماده ۹: ترکیب اعضای کارگروه استانی نظارت و داوری

بند 1

مدیرکل حفظ آثار استان (رئیس)،

بند 2

مدیر ادبیات و تاریخ دفاع‌ مقدس اداره ‌کل حفظ آثار (دبیر)،

بند 3

نماینده فرمانده ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران در استان،

بند 4

نماینده فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان،

بند 5

نماینده فرمانده انتظامی استان،

بند 6

نماینده اداره ‌کل جهاد کشاورزی استان،

بند 7

نماینده اداره ‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان،

بند 8

نماینده اداره ‌کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان،

بند 9

نماینده رئیس حوزه هنری استان،

بند 10

دو نفر از فرماندهان دوران دفاع مقدس با تأیید مدیرکل حفظ آثار استان،

بند 11

یک نفر کارشناس خبره در حوزه نشر با تأیید مدیرکل حفظ آثار استان،

بند 12

نماینده سایر سازمان ‌ها و نهادهای مرتبط به‌ تناسب موضوع جلسات به تشخیص مدیرکل حفظ آثار استان.

تبصره 1

تبصره ۱: دعوت از نماینده دستگاه یا ناشر ذی‌ نفع برای ارائه توضیحات در جلسه کارگروه بلامانع است.

تبصره 2

تبصره ۲: تعداد و زمان برگزاری جلسات این کارگروه بنا به ‌ضرورت و تشخیص رئیس کارگروه خواهد بود.

تبصره 3

تبصره ۳: جلسه با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء رسمیت می ‌یابد. مصوبات کارگروه با رأی نصف بعلاوه یک حاضرین لازم‌ الاجرا است.

ماده ۱۰: وظایف کارگروه استانی نظارت و داوری
۱ ـ نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت تولید شده در استان،
۲ ـ اعلام نهایی موافقت یا مخالفت با چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان،
۳ ـ ارجاع درخواست مؤلفین یا ناشرین نسبت ‌به تجدیدنظر در رأی صادره به کارگروه کشوری،
۴ ـ تهیه گزارش نوبه ‌ای در خصوص آثار داوری شده و ارسال به کارگروه کشوری.

ماده ۱۱: معیارها و ضوابط خاص چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت

بند الف

الف ) رعایت انصاف و حقوق دیگران در بیان:
۱ ـ نقش و عملکرد سازمان‌ های حاضر در نبردها، عملیات و سایر فعالیت ‌های مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت،
۲ ـ نقش افراد کلیدی مثل فرماندهان، طراحان و مجریان،
۳ ـ استعداد همه سازمان ‌های درگیر در حوادث ذکرشده،
۴ ـ عملکرد ضعیف همه یگان‌ ها و سازمان ‌های درگیر در حوادث ذکرشده در صورت لزوم.

بند ب

ب ) رعایت انطباق و عدم مغایرت:
۱ ـ با مفاهیم و ارزش‌ های دفاع مقدس و مقاومت (ایثار، جهاد، شهادت و...)،
۲ ـ با رویکردهای دفاع مقدس در جنگ تحمیلی،
۳ ـ نتایج عملیات با نتایج کلان اعلام ‌شده (به ‌استثنای آثار پژوهشی‌ و تحقیقی)،
۴ ـ با بیانات و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله ‌العالی)،
۵ ـ با آموزه ‌های دینی در موضوع جهاد و دفاع،
۶ ـ با مضامین قرآن و عترت،
۷ ـ با روش‌ های علمی و متعارف حوزه ادبیات و تاریخ (ذکر منبع، مأخذ و...).

بند ج

ج ) رعایت حدود قانونی:
1 ـ عدم تطهیر گروه ‌های معاند و ضد انقلاب و معدوم،
2 ـ عدم ارائه چهره ‌ای‌ خشن از رزمندگان در برخورد با دشمن و گروه ‌های‌ معاند و ضد انقلاب،
3 ـ عدم بیان خرافات، حوادث جعلی و تحریفات به ‌عنوان واقعیات دفاع مقدس و مقاومت،
4 ـ عدم زیر سؤال بردن پیروزی جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی و دفاع مقدس،
5 ـ عدم برتری‌ طلبی یا تخریب سایر یگان ‌ها و سازمان ‌ها،
6 ـ عدم غلو و بزرگ‌ نمایی در بیان عملکرد فردی، گروهی یا سازمانی و نادیده گرفتن اقدامات و استعدادهای نیروهای خودی و دشمن،
7 ـ عدم تحقیر یا تضعیف فرد، گروه‌ یا سازما‌ن ‌ها و نیروهای مسلح،
8 ـ عدم بهره ‌برداری سیاسی از ناکامی یک عملیات یا نبرد توسط یک سازمان خاص،
9 ـ پرهیز از هرگونه افترا به نیروهای خودی و دشمن،
10 ـ عدم تشکیک در ضرورت ادامه دفاع مقدس در زمان ‌های خاص (مثل ادامه جنگ بعد آزادسازی خرمشهر و ...).

ماده ۱۲: دستورات هماهنگی

بند 1

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات کل تابعه می بایست تمام آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت را به بنیاد و ادارات کل تابعه در استان ارسال و پس از اخذ نظر کارشناسی و داوری نسبت به صدور مجوز چاپ و نشر این آثار اقدام نماید.

بند 2

بنیاد و ادارات کل تابعه موظف اند نتیجه نهایی کارشناسی و داوری را به ‌طور کتبی حداکثر ظرف مدت ۴۵ روز از تاریخ وصول به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات کل تابعه اعلام نماید؛ در غیر این صورت تأیید شده تلقی می ‌گردد.

بند 3

کلیه وزارتخانه ها، سازمان ها، نهادها و مؤسسات آموزش عمومی و عالی و ادارات کل و رده های تابعه آن ها می بایست تمام آثار ادبی، تاریخی و آموزشی مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت را قبل از چاپ و انتشار به بنیاد و ادارات کل تابعه در استان ارسال و پس از دریافت مجوز نسبت به چاپ آن ها اقدام نمایند.

بند 4

آثار ادبی و تاریخی و همچنین متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت در خصوص فعالیت ‌ها و عملیات مشترک (ارتش، سپاه، ناجا ...) باید ابتدا توسط بالاترین مرجع ذی ‌صلاح در سازمان‌ های ذی ‌ربط تأیید و سپس جهت دریافت نظر کارشناسی و صدور مجوز چاپ به بنیاد ارسال شود.

بند 5

کلیه وزارتخانه ‌ها، ‌نهادها و سازمان‌ های کشوری و سازمان ‌های نیروهای مسلح و واحدهای استانی آن ‌ها، موظف‌ اند یک نسخه از آثار ادبی و تاریخی و متون آموزشی مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت خود که تا قبل از ابلاغ این آیین ‌نامه منتشرشده است را در تهران به بنیاد مرکز و در استان ‌ها به ادارات ‌کل حفظ آثار دفاع مقدس ارسال نمایند.

بند 6

آثار ادبی، تاریخی و متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت که قبل از ابلاغ این آیین ‌نامه منتشرشده ‌اند، برای چاپ مجدد باید مجوز چاپ دریافت نمایند.

بند 7

آثار ادبی، تاریخی و متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت که طبق مقررات این آیین‌ نامه چاپ و منتشر می‌ شوند، چنانچه در متن و محتوای آن ‌ها تغییری ایجاد شود، یا ناشر آن عوض شود برای تجدید چاپ باید دوباره مجوز چاپ دریافت نمایند.

ماده ۱۳: این آیین ‌نامه در ۱۳ ماده و ۸ تبصره در تاریخ 26 /11 /1396 به تصویب هیئت‌ امنای بنیاد رسید و از تاریخ تصویب لازم‌ الاجرا است.

امضاء

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
و رئیس هیئت ‌امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس
سرلشکر پاسدار محمد باقری