مصوبه منشور توسعه فرهنگ قرآنی
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 643 مورخ 1388/2/22، براساس مصوبه شورای تخصصی مهندسی فرهنگی، مصوبه منشور توسعه فرهنگ قرآنی را به شرح ذیل تصویب نمود:
دستیابی به جامعه ای متمسک به قرآن و عترت و برخوردار از ایمان و عمل صالح، تحـقق اندیشـه های معمار بزرگ انـقلاب اسلامی رضوان الله تعالی علیه و رهنـمودهای مقام معظم رهبری مدظله العالی در گسترش فرهنگ حیات بخش قرآن کریم، و ارتـقای ایران به کشوری توسـعه یافته با هویتی اسلامی ـ انقلابی، در گرو عزم ملی و اراده هماهنگ مدیران ارشـد نظام برای توسعه فرهنگ قرآنی است. فرهنگی که باید متأثر از قرآن و حاکم بر بینش ها، نگرش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی بوده و در کلیه سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی نظام جمهوری اسلامی جاری باشد. بدین منظور، منشور توسعه فرهنگ قرآنی، که مبین منویات نظام مقدس جمهوری اسلامی در مواجهه با تعـالیم قرآن، در مقام علم، اعتقاد و عمل در سطح ملی و بیـن المللی است، به شـرح مواد آتی به تصویب می رسد.
ـ اهداف
ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی، مؤسسات و گروه های فعال غیردولتی در جهت هم افزایی و ارتقاء فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی.
تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تمسک به تعالیم آن.
تعمیق معرفت و تعمیم فهم و درک قرآن کریم.
ارتقاء التزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی.
تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور.
توسعه مهارت های روان خوانی، صحیح خوانی و درک معنای آیات قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان.
تقویت و گسترش انس با قرآن کریم در اقشار مختلف جامعه.
ترویج آیات و مفاهیم قرآن کریم در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه ای و محیطی، محاورات و ...)
ـ سیاست ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی
توجه جدی به اصل جدایی ناپذیری قرآن کریم و اهل بیت (علیهم السلام) در کلیه فعالیت های قرآنی.
اولویت بخشی به توسعه فرهنگ قرآنی در مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی کشور.
توسعه نظریه پردازی در نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر فرهنگ و معارف قرآنی.
توسعه مشارکت حداکثری مردم در فعالیت های قرآنی و تقویت نقش حمایتی و پشتیبانی دولت در گسترش فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور.
تأکید بر گسترش درک عموم مردم از مفاهیم، زیبایی ها و لذات معنوی قرآن کریم از طریق انس و ارتباط مستمر با آن.
اهتمام ویژه به توسعه فرهنگ قرآنی در میان اقشار تأثیرگذار (مدیران، نخبگان، فرهیختگان و گروه های مرجع) در داخل و خارج از کشور.
ابتنای حداکثری فعالیت های قرآنی بر مطالعه، کارشناسی و تحقیق شایسته.
هدایت فرآیندهای آموزشی، پژوهشی و تبلیغی ترویجی قرآنی بسمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی.
بهره گیری حداکثری از ظرفیت حوزه های علمیه در توسعه فرهنگ قرآنی.
ارتقابخشی نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام های مؤثر، با الهام از تعالیم قرآن کریم.
ساماندهی و هماهنگ کردن دستگاه ها، نهادها و بخش های مؤثر کشور و فراهم کردن زمینه های یادگیری و رشد سازمانی جهت هم افزایی توان، تجربه و ارتقاء سطح آن ها در توسعه فرهنگ قرآنی.
ـ به منظور پیشبرد و اجرایی شدن اهداف، سیاست ها و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور و تحقق عزم ملی برای توسعه تمسک و اعتصام به قرآن کریم در همه عرصه ها، شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی، که از این پس در مواد آتی به اختصار شورای تخصصی نامیده می شود، زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می شود.
ـ وظایف شورای تخصصی
تهیه و تصویب شاخص های توسعه فرهنگ قرآنی و تصویب شاخص های ارزیابی و نظارت بر فعالیت های قرآنی.
بررسی و پیشنهاد چگونگی حاکم کردن اصول و مبانی قرآنی در برنامه های توسعه بلندمدت و میان مدت کشور به سازمان ها و نهادهای تصمیم گیر.
بررسی و بازنگری مأموریت ها و وظایف قرآنی دستگاه های دولتی و عمومی، شوراها و ستادها و سایر مجامع قرآنی و ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور تصویب.
زمینه سازی و پیگیری تحقق رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه قرآن کریم.
ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی و تعامل مؤثر در زمینه فعالیت های قرآنی.
تأیید طرح ها و برنامه های ملی و فرابخشی در توسعه فرهنگ قرآنی.
اتخاذ تدابیر لازم برای توانمندسازی و جلب مشارکت بخش مردمی و تقویت نقش حمایتی دولت در جهت توسعه فرهنگ قرآنی.
اتخاذ تدابیر لازم برای گسترش فرهنگ وقف در امور قرآنی و بهره گیری حداکثری از موقوفات کشور در این زمینه.
ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه ها و نهادهای دولتی و غیردولتی.
شناسایی نیازها، محدودیت ها و موانع توسعه فرهنگ قرآنی و استفاده از ظرفیت ها برای رفع آنها از طریق مراجع ذی ربط در داخل و خارج از کشور.
تدوین اولویت ها و جهت گیری های کلان بودجه فعالیت های قرآنی و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
برنامه ریزی برای تأمین و توسعه منابع انسانی موردنیاز حوزه های مختلف امور قرآنی و کیفیت بخشی منابع انسانی موجود.
برنامه ریزی لازم برای طراحی سامانه های آماری و شبکه های اطلاع رسانی امور قرآنی.
ـ اعضای شورای تخصصی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی (رئیس شورای تخصصی).
وزیر آموزش و پرورش.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5- رییس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری و یا نماینده وی
نماینده شورای عالی حوزه های علمیه.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی.
رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
نماینده رئیس سازمان صدا و سیما.
نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی.
سه نفر از صاحب نظرات مؤسسات آموزشی، پژوهشی و تبلیغی ـ ترویجی قرآنی مردمی با تصویب شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی.
ـ دبیر شورای تخصصی توسط رئیس شورای تخصصی برای سه سال انتخاب می شود و انتخاب مجدد وی برای دوره های بعد بلامانع است.
14- وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
15- نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
دبیر شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی
رئیس سازمان ملی جوانان
19- سه نفر صاحب نظر در امور قرآنی به انتخاب و تأیید شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی
20- سه نفر صاحب نظر در امور قرآنی به انتخاب و تأیید شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی از میان شش نفر صاحب نظر پیشنهادی اتحادیه تشکل های مردم نهاد قرآنی
21- وزیر ورزش و جوانان
22- رئیس جامعة المصطفی العالمیه
قائم مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی
ـ دبیرخانه شورای تخصصی برای پیگیری تمامی امور مربوط به شورای تخصصی، در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل و نمودار تشکیلاتی و سازمانی آن توسط رئیس شورای تخصصی تصویب می شود.
ـ کمیسیون های تخصصی
با توجه به ماهیت قابل تفکیک فعالیت های قرآنی در حوزه های آموزش عمومی، آموزش عالی، پژوهش و تبلیغ و ترویج قرآنی و به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاه های مرتبط با هر حوزه، کمیسیون های سه گانه تخصصی، زیر نظر شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی و با عناوین ذیل تشکیل می شود:
کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآنی.
کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی.
کمیسیون توسعه فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی.
ـ شرح وظایف و ترکیب اعضای کمیسیون های سه گانه فوق، توسط شورای تخصصی تعیین خواهدشد.
ـ روند کار شورای تخصصی
مسائل و طرح های مورد نظر شورای تخصصی، ابتدا در کمیسیون های تخصصی، مطالعه و بررسی شده و پس از تعیین اولویت، در جلسات شورای تخصصی مورد بحث و اظهارنظر قرار می گیرد.
مصوبات شورای تخصصی با امضای رئیس شورای تخصصی جهت اجرا به دستگاه های ذی ربط ابلاغ می شود.
در موارد نیاز، مصوبات وتصمیمات شورای تخصصی برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می شود.
ـ مصوبات شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی برای کلیه دستگاه های دولتی و عمومی و مؤسسات مردمی لازم الاجرا است.
ـ این مصوبه در 10 ماده و دو تبصره در جلسه 643 مورخ 22 /2 /1388 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
دستیابی به جامعه ای متمسک به قرآن و عترت و برخوردار از ایمان و عمل صالح، تحـقق اندیشـه های معمار بزرگ انـقلاب اسلامی رضوان الله تعالی علیه و رهنـمودهای مقام معظم رهبری مدظله العالی در گسترش فرهنگ حیات بخش قرآن کریم، و ارتـقای ایران به کشوری توسـعه یافته با هویتی اسلامی ـ انقلابی، در گرو عزم ملی و اراده هماهنگ مدیران ارشـد نظام برای توسعه فرهنگ قرآنی است. فرهنگی که باید متأثر از قرآن و حاکم بر بینش ها، نگرش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی بوده و در کلیه سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی نظام جمهوری اسلامی جاری باشد. بدین منظور، منشور توسعه فرهنگ قرآنی، که مبین منویات نظام مقدس جمهوری اسلامی در مواجهه با تعـالیم قرآن، در مقام علم، اعتقاد و عمل در سطح ملی و بیـن المللی است، به شـرح مواد آتی به تصویب می رسد.
ـ اهداف
ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی، مؤسسات و گروه های فعال غیردولتی در جهت هم افزایی و ارتقاء فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی.
تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تمسک به تعالیم آن.
تعمیق معرفت و تعمیم فهم و درک قرآن کریم.
ارتقاء التزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی.
تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور.
توسعه مهارت های روان خوانی، صحیح خوانی و درک معنای آیات قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان.
تقویت و گسترش انس با قرآن کریم در اقشار مختلف جامعه.
ترویج آیات و مفاهیم قرآن کریم در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه ای و محیطی، محاورات و ...)
ـ سیاست ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی
توجه جدی به اصل جدایی ناپذیری قرآن کریم و اهل بیت (علیهم السلام) در کلیه فعالیت های قرآنی.
اولویت بخشی به توسعه فرهنگ قرآنی در مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی کشور.
توسعه نظریه پردازی در نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر فرهنگ و معارف قرآنی.
توسعه مشارکت حداکثری مردم در فعالیت های قرآنی و تقویت نقش حمایتی و پشتیبانی دولت در گسترش فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور.
تأکید بر گسترش درک عموم مردم از مفاهیم، زیبایی ها و لذات معنوی قرآن کریم از طریق انس و ارتباط مستمر با آن.
اهتمام ویژه به توسعه فرهنگ قرآنی در میان اقشار تأثیرگذار (مدیران، نخبگان، فرهیختگان و گروه های مرجع) در داخل و خارج از کشور.
ابتنای حداکثری فعالیت های قرآنی بر مطالعه، کارشناسی و تحقیق شایسته.
هدایت فرآیندهای آموزشی، پژوهشی و تبلیغی ترویجی قرآنی بسمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی.
بهره گیری حداکثری از ظرفیت حوزه های علمیه در توسعه فرهنگ قرآنی.
ارتقابخشی نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام های مؤثر، با الهام از تعالیم قرآن کریم.
ساماندهی و هماهنگ کردن دستگاه ها، نهادها و بخش های مؤثر کشور و فراهم کردن زمینه های یادگیری و رشد سازمانی جهت هم افزایی توان، تجربه و ارتقاء سطح آن ها در توسعه فرهنگ قرآنی.
ـ به منظور پیشبرد و اجرایی شدن اهداف، سیاست ها و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور و تحقق عزم ملی برای توسعه تمسک و اعتصام به قرآن کریم در همه عرصه ها، شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی، که از این پس در مواد آتی به اختصار شورای تخصصی نامیده می شود، زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می شود.
ـ وظایف شورای تخصصی
تهیه و تصویب شاخص های توسعه فرهنگ قرآنی و تصویب شاخص های ارزیابی و نظارت بر فعالیت های قرآنی.
بررسی و پیشنهاد چگونگی حاکم کردن اصول و مبانی قرآنی در برنامه های توسعه بلندمدت و میان مدت کشور به سازمان ها و نهادهای تصمیم گیر.
بررسی و بازنگری مأموریت ها و وظایف قرآنی دستگاه های دولتی و عمومی، شوراها و ستادها و سایر مجامع قرآنی و ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور تصویب.
زمینه سازی و پیگیری تحقق رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه قرآن کریم.
ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی و تعامل مؤثر در زمینه فعالیت های قرآنی.
تأیید طرح ها و برنامه های ملی و فرابخشی در توسعه فرهنگ قرآنی.
اتخاذ تدابیر لازم برای توانمندسازی و جلب مشارکت بخش مردمی و تقویت نقش حمایتی دولت در جهت توسعه فرهنگ قرآنی.
اتخاذ تدابیر لازم برای گسترش فرهنگ وقف در امور قرآنی و بهره گیری حداکثری از موقوفات کشور در این زمینه.
ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه ها و نهادهای دولتی و غیردولتی.
شناسایی نیازها، محدودیت ها و موانع توسعه فرهنگ قرآنی و استفاده از ظرفیت ها برای رفع آنها از طریق مراجع ذی ربط در داخل و خارج از کشور.
تدوین اولویت ها و جهت گیری های کلان بودجه فعالیت های قرآنی و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
برنامه ریزی برای تأمین و توسعه منابع انسانی موردنیاز حوزه های مختلف امور قرآنی و کیفیت بخشی منابع انسانی موجود.
برنامه ریزی لازم برای طراحی سامانه های آماری و شبکه های اطلاع رسانی امور قرآنی.
ـ اعضای شورای تخصصی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی (رئیس شورای تخصصی).
وزیر آموزش و پرورش.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5- رییس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری و یا نماینده وی
نماینده شورای عالی حوزه های علمیه.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی.
رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
نماینده رئیس سازمان صدا و سیما.
نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی.
سه نفر از صاحب نظرات مؤسسات آموزشی، پژوهشی و تبلیغی ـ ترویجی قرآنی مردمی با تصویب شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی.
ـ دبیر شورای تخصصی توسط رئیس شورای تخصصی برای سه سال انتخاب می شود و انتخاب مجدد وی برای دوره های بعد بلامانع است.
14- وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
15- نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
دبیر شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی
رئیس سازمان ملی جوانان
19- سه نفر صاحب نظر در امور قرآنی به انتخاب و تأیید شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی
20- سه نفر صاحب نظر در امور قرآنی به انتخاب و تأیید شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی از میان شش نفر صاحب نظر پیشنهادی اتحادیه تشکل های مردم نهاد قرآنی
21- وزیر ورزش و جوانان
22- رئیس جامعة المصطفی العالمیه
قائم مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی
ـ دبیرخانه شورای تخصصی برای پیگیری تمامی امور مربوط به شورای تخصصی، در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل و نمودار تشکیلاتی و سازمانی آن توسط رئیس شورای تخصصی تصویب می شود.
ـ کمیسیون های تخصصی
با توجه به ماهیت قابل تفکیک فعالیت های قرآنی در حوزه های آموزش عمومی، آموزش عالی، پژوهش و تبلیغ و ترویج قرآنی و به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاه های مرتبط با هر حوزه، کمیسیون های سه گانه تخصصی، زیر نظر شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی و با عناوین ذیل تشکیل می شود:
کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآنی.
کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی.
کمیسیون توسعه فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی.
ـ شرح وظایف و ترکیب اعضای کمیسیون های سه گانه فوق، توسط شورای تخصصی تعیین خواهدشد.
ـ روند کار شورای تخصصی
مسائل و طرح های مورد نظر شورای تخصصی، ابتدا در کمیسیون های تخصصی، مطالعه و بررسی شده و پس از تعیین اولویت، در جلسات شورای تخصصی مورد بحث و اظهارنظر قرار می گیرد.
مصوبات شورای تخصصی با امضای رئیس شورای تخصصی جهت اجرا به دستگاه های ذی ربط ابلاغ می شود.
در موارد نیاز، مصوبات وتصمیمات شورای تخصصی برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می شود.
ـ مصوبات شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی برای کلیه دستگاه های دولتی و عمومی و مؤسسات مردمی لازم الاجرا است.
ـ این مصوبه در 10 ماده و دو تبصره در جلسه 643 مورخ 22 /2 /1388 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدی نژاد