هیأت وزیران در جلسه مورخ 2/10/1375 بنا به پیشنهاد شماره 44/4/1/3308 مورخ 31/6/1375 وزارت کشور و به استناد مواد (90) و (94) قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران - مصوب 1/3/1375 - آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی شهر و‌شهرک را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی شهر و شهرک
مصوب 1375,10,02
- در این آیین‌نامه عنوان «قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران» به اختصار «قانون» نامیده می‌شود.
- مقصود از عبارت «شورا» در این آیین‌نامه، شوراهای اسلامی «شهر و شهرک» می‌باشد.
- تاریخ شروع دوره هر شورا، موضوع ماده (3) قانون، تاریخ تشکیل اولین جلسه رسمی همان شورا موضوع ماده (16) قانون خواهد بود.
- چنانچه به استناد ماده (31) قانون، انتخابات میان دوره‌ای برگزار شود، فعالیت شورای تشکیل شده برای باقیمانده همان دوره خواهد بود.
- تعداد اعضای علی‌البدل شوراها، موضوع ماده (8) قانون، به شرح زیر تعیین می‌شود:
1 - شوراهای دارای 3 نفر عضو اصلی، 2 نفر.
2 - شوراهای دارای 5 نفر عضو اصلی، 3 نفر.
3 - شوراهای دارای 7 نفر عضو اصلی، 4 نفر.
4 - شوراهای دارای 9و11 نفر عضو اصلی، 5 نفر.
5 - شوراهای شهر تهران، 6 نفر.
- هر یک از مکانهای جمعیتی که طبق تصویبنامه هیأت وزیران شهر شناخته شود و شهرکهای موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل آن به عنوان یک حوزه انتخابیه محسوب می‌شود.
- وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است فهرست اسامی و مشخصات شهرکهای موضوع ماده (13) قانون را در اختیار وزارت کشور قرار دهد.
- فهرست اسامی و مشخصات مکانهای جمعیتی موضوع ذیل ماده (13) قانون توسط فرماندار تهیه و به وزارت کشور ارسال می‌شود تا بنا به تشخیص وزارت کشور، انتخابات به منظور تشکیل شوراهای اسلامی شهرک در آنها برگزار شود.
- در صورتی که انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده (5) این آیین‌نامه به طور همزمان برگزار شود، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، کلیه اقدامات از قبیل صدور آگهی‌ها و تنظیم صورتجلسه‌ها برای هر یک از حوزه‌ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتی هر حوزه جداگانه نگهداری می‌شود.
- اخذ رأی در یکی از روزهای تعطیل رسمی انجام خواهد شد و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت خواهد بود.
- مدت زمان اخذ رأی با تصویب و موافقت مشترک هیأتهای اجرایی و نظارت شهرستان قابل تمدید می‌باشد.
- فرماندار موظف است در اجرای ماده (16) قانون، ظرف یک هفته پس از تأیید نهایی صحت انتخابات و قطعی شدن نتیجه آن، از اعضای اصلی شورا دعوت نماید تا در اولین جلسه رسمی شورا که به ریاست مسن‌ترین عضو تشکیل می‌شود، نسبت به انتخاب هیأت رئیسه شورا اقدام نمایند.
- در صورت اجرای ماده (9) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از شورا، رئیس با نایب رییس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور کتبی به اطلاع فرماندار برساند.
- فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضاء از شورا، از اعضای علی‌البدل به ترتیب بیشترین رأی جایگزینی اعضای خارج شده دعوت به عمل آورد و مراتب را به شورای مربوط اعلام نماید.
- در اجرای ماده (14) قانون و با رعایت تبصره ذیل آن، چنانچه فردی در انتخابات بیش از یک شورا ثبت نام نمود و یا احتمالاً عضویت یافت به دستور وزارت کشور نام وی از لیست داوطلبی و یا عضویت شورا حذف می‌شود. این قبیل افراد از عضویت در کلیه شوراها به مدت چهار سال محروم خواهند بود.
- برای انتخاب اعضای علی‌البدل شوراها نیازی به برگ رأی یا اخذ رأی مجزا و یا مشخص نمودن اعضای علی‌البدل در برگ رأی نیست، بلکه در پایان رأی گیری و قرائت و شمارش آرا، دارندگان رأی به ترتیب بیشترین رأی به دست آمده و به تعداد مور نیاز به عضویت اصلی و یا علی‌البدل شوراها در می‌آیند. بنابراین رأی دهنده اسامی نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضای اصلی شورا در برگ درج می‌نماید.
- هیأت اجرایی مسئول اجرای تبصره ذیل ماده (17) قانون می‌باشد.
- نامزدهای انتخاباتی ذی نفع در صورت تمایل می‌توانند در جلسه قرعه‌کشی شرکت نمایند. تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل (24) ساعت قبل توسط فرماندار به منتخبین ذی ربط ابلاغ شود.
- انتخابات شورای اسلامی در شهرکهای موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل آن به روش انتخابات شورای اسلامی شهر برگزار می‌شود.
- سرپرست فرمانداری به جای فرماندار خواهد بود.
- در اجرای ماده (41) قانون، نیروی انتظامی در کلیه مراحل مکلف به همکاری با مجریان انتخابات است و حسب درخواست استاندار و فرماندار‌موظف است مأمورین و امکانات خود را در اختیار آنان قرار دهد.
- در صورت توقف، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد (58)،(81) و (84) قانون، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و یا انحلال شورا را به فرماندار مربوط اعلام نمایند. شروع مهلت 2 ماهه برای تجدید انتخابات، از زمان وصول اعلام توقف، ابطال و یا انحلال خواهد بود.
- فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و یا انحلال شورا، مراتب را به وزارت کشور اعلام نماید.
- مجلس شورای اسلامی پیش از شروع انتخابات به استناد ماده (53) قانون، اعضای هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأت به وزارت کشور معرفی می‌نماید.
- فرماندار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات، براساس ماده (32) قانون به منظور تشکیل هیأت اجرایی شهرستان از سایر اعضای اداری هیأت دعوت به عمل آورد.
- فرماندار موظف است در اجرای تبصره ذیل ماده (32) قانون، به منظور تعیین معتمدین اصلی و علی‌البدل عضو هیأت اجرایی شهرستان (25) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب و به منظور تأیید صلاحیت، به طور کتبی به هیأت نظارت شهرستان معرفی نماید.
- هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف (2) روز پس از وصول اسامی (25) نفر معتمدان از فرماندار، اظهارنظر کتبی خود را نسبت به تأیید صلاحیت آنان به فرماندار اعلام نماید.
- چنانچه هیأت نظارت شهرستان، معتمدان پیشنهادی فرماندار را تأیید ننماید، فرماندار موظف است به همان تعداد معتمدان دیگری را به هیأت نظارت‌معرفی نماید.
- فرماندار موظف است پس از وصول نظریه کتبی هیأت نظارت شهرستان، بلافاصله از (25) نفر معتمدان به طور کتبی دعوت به عمل آورد. مدعوین حداکثر ظرف (3) روز از تاریخ دعوت تشکیل جلسه می‌دهند و پس از حضور حداقل دو سوم آنان (17 نفر از 25 نفر) در حضور هیأت نظارت و اعضای اداری هیأت اجرایی، از بین خود (7) نفر را به عنوان معتمدان اصلی و (7) نفر را به عنوان معتمدان علی‌البدل هیأت اجرایی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب و مراتب را صورت جلسه می‌نمایند.
- فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی‌البدل و تشکیل هیأت اجرایی را از طریق سلسله مراتب اداری به ستاد انتخابات کشور‌اعلام نماید.
- مهلت تشکیل هیأت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب حداکثر پنج روز می‌باشد.
- دو سوم اعضای هیأت اجرایی برای رسمیت جلسات، موضوع ماده (36) قانون و تبصره (1) ذیل آن، (8) نفر می‌باشد.
- رؤسای هیأتهای اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردی را که به طور همزمان در بیش از یک هیأت اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد، در یک هیأت ابقاء و از سایر هیأتها حذف نمایند.
- هیأت اجرایی موظف است در اجرای مواد (62) و(65) قانون، یک نسخه از کلیه صورتجلسه‌ها آگهی‌های خود را به هیأت نظارت شهرستان تحویل نماید.
- هیأت اجرایی در مهلت مقرر و در اجرای ماده (39) قانون، تشکیل جلسه می‌دهد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه را تعیین و پس از تنظیم صورت جلسه، یک نسخه آن را به فرماندار تسلیم می‌نمایند.
- فرماندار موظف است بر اساس صورت جلسه دریافتی از هیأت اجرایی، آگهی انتخابات حاوی تاریخ اخذ رأی، ساعات اخذ رأی، شرایط انتخاب کنندگان، جرایم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی را تنظیم و در موعد مقرر برای اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.
- فرماندار موظف است در اجرای ماده (40) قانون، پس از وصول اسامی اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی نسبت به صدور احکام آنان اقدام نماید.
- فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذ رأی، محل شعب ثبت نام و اخذ رأی آماده شود.
- فرماندار موظف است برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی یک نفر نماینده که باید حتی‌الامکان از کارمندان دولت باشد، از طرف خود تعیین و نسبت به صدور حکم آنان اقدام نماید و برای تحویل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی با تعیین تاریخ و محل مراجعه، از ایشان‌برای شرکت در جلسه توجیهی دعوت به عمل آورد.
- فرماندار موظف است پس از حضور نمایندگان خود را در جلسه توجیهی، صندوق و تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی مورد نیاز را به آنان تحویل دهد و پس از توجیه برنامه ثبت نام و اخذ رأی و قرائت آرا و سایر آموزشهای لازم، ترتیبی اتخاذ نماید تا قبل از شروع اخذ رأی در محل شعبه حاضر باشند.
- نمایندگان فرماندار موظفند بلافاصله پس از حضور در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی، صندوق و تعرفه و برگهای رأی و سایر وسایل و لوازم مورد نیاز را در اختیار اعضای شعبه قرار داده و آنان را نسبت به وظایف خود توجیه نمایند. مسؤولیت حفظ و حراست از برگهای رأی به منظور جلوگیری از خروج آنها از محل شعبه اخذ رأی به عهده نماینده فرماندار می‌باشد.
- در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی از طرف هیأت نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزام وی به نحوی که قبل از شروع اخذ رأی در محل شعبه حضور داشته باشند، اقدام نماید.
- فرماندار موظف است برای حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رأی با همکاری و هماهنگی نیروی انتظامی به تعداد لازم و حداکثر تا (3) نفر از مأموران مذکور انتخاب و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان، آنان را به همراه نماینده خود و ناظر و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی به محل اعزام نماید.
- در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور – مصوب29/4/1365- به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها، هیأت مرکزی نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی کشور متشکل از (3) نفر از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی و (2) نفر از اعضای کمیسیون اصل (90) به انتخاب مجلس شورای اسلامی تشکیل می‌شود.
- در صورتی که به تعداد لازم از کمیسیونهای مذکور داوطلب نباشد مجلس از میان سایر نمایندگان داوطلبان (5) نفر را انتخاب می‌نماید.
- در اجرای ماده (53) قانون و با استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور – مصوب29/4/1365- به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی کشور در هر استان هیأت نظارت استان مرکب از سه نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی آن استان به تعیین هیأت مرکزی نظارت تشکیل می‌شود. هیأت مرکزی نظارت پس از تعیین اعضای هیأت نظارت استان، اسامی آنان را به ستاد انتخابات استان مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام می‌نماید.
- در هر استانی که تعداد نمایندگان آن از سه نفر کمتر باشد و یا به حد نصاب از آن استان داوطلب نباشد، تعیین بقیه اعضاء از بین نمایندگان استانهای مجاور با هیأت مرکزی نظارت می‌باشد.
- ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی اعضای هیأت نظارت استان، اسامی نامبردگان را به فرمانداریهای تابع اعلام می‌نماید.
- هیأت نظارت استان در هر شهرستان، هیأت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری را مرکب از (5) نفر از معتمدان محل تشکیل می‌دهد و اسامی آنان را به فرمانداری ذی ربط و ستاد انتخابات استان اعلام می‌نماید.
- هیأت نظارت شهرستان می‌تواند برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی یک نفر ناظر تعیین و نامبرده را حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذ رأی به فرماندار‌معرفی نماید.
- شرکت اعضای هیأت نظارت شهرستان در جلسات هیأت اجرایی به منظور نظارت بر صحت برگزاری انتخابات می‌باشد و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداری از امضای صورت جلسه‌ها مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
- هیأتهای نظارت در چهارچوب قانون و آیین‌نامه اجرایی تنها ناظر بر اجرای صحیح قانون می‌باشند و حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارند.
- فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات، آگهی ثبت نام از داوطلبان، حاوی تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت نام، شرایط انتخاب‌شوندگان و مدارک مورد نیاز شامل اصل شناسنامه عکس‌دار، دو نسخه تصویر کلیه صفحه‌های شناسنامه و چهار قطعه عکس جدید 4*3 را منتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آورد.
- فرماندار می‌تواند با صدور حکم کتبی، مسؤول یا مسؤولانی از بین کارمندان فرمانداری را برای ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید.
- داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداری و ارایه مدارک مورد نیاز شخصاً پرسشنامه اعلام داوطلبی را در دو نسخه در حضور مسؤول ثبت نام تکمیل می‌نمایند. مسؤول ثبت نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی با اصل شناسنامه، رسید مدارک و پرسشنامه را به وی تسلیم می‌دارد.
- هیأت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان را فراهم می‌نماید.
- فرماندار موظف است در اجرای ماده (46) قانون در پایان هر روز اسامی و مشخصات کلیه داوطلبان را به منظور بررسی سوابق، به مراجع ذی‌ربط محل از قبیل اداره اطلاعات، نیروی انتظامی، دادگستری و ثبت احوال ارسال نماید.
- فرماندار موظف است به منظور پرهیز از هر گونه اشتباه و از قلم افتادگی، در پایان مهلت قانون ثبت نام نیز بلافاصله اسامی کلیه داوطلبان حوزه انتخابیه را که سوابق آنها از قبل استعلام شده است براساس حروف الفبا به مراجع یاد شده ارسال نماید.
- مراجع مذکور در ماده (46) قانون موظف در اجرای تبصره (2) ذیل همان ماده حداکثر ظرف مدت ده روز پس از وصول اسامی و مشخصات هر یک از داوطلبان، نتیجه بررسی‌های انجام شده در خصوص سوابق آنان را به طور کتبی به فرماندار اعلام نمایند.
تبصره - اظهارنظر و تصمیم گیری در خصوص تأیید یا عدم تأیید صلاحیت داوطلبان براساس قانون تنها از وظایف و اختیارات هیأتهای اجرایی و نظارت می‌باشد و دستگاههای یاد شده در ماده (46) قانون حق اظهارنظر در این مورد را ندارند و موظفند فقط سوابق داوطلبان را منعکس نمایند.
- فرماندار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هر یک از داوطلبان، جلسات هیأت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول سوابق هر یک از داوطلبان با رعایت کامل متن ماده (49) قانون، به صلاحیت آنان رسیدگی و نتیجه را صورتجلسه نماید و بلافاصله یک نسخه از هر یک از صورت جلسه تنظیمی را به هیأت نظارت شهرستان ارسال نماید.
- هیأت نظارت شهرستان پس از وصول، جلسات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان، به استناد ماده (48) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت (7) روز از وصول هر یک از صورتجلسات، نظریه خود مبنی بر تأیید یا رد صلاحیت داوطلبان را به طور کتبی به فرماندار اعلام نماید.
- فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید یا رد تصمیمات هیأت اجرایی شهرستان در خصوص بررسی صلاحیت داوطلبان و همچنین با رعایت قسمت اخیر ماده (48) قانون مبنی بر ملاک عمل بودن نظر هیأت اجرایی پس از پایان مهلت تعیین شده برای هیأت نظارت، بلافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هر یک از داوطلبان را به طور کتبی به داوطلب تأیید شده یا رد شده ذی ربط ابلاغ نماید.
- هیأت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (3) ماده (50) قانون، نظر خود در خصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیتشان در هیأت اجرایی رد شده و شاکی بوده‌اند را با تنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی به منظور ارسال به فرمانداری مربوط به ستاد انتخابات استانداری تسلیم نماید.
تبصره - چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه واصل نشده، مراتب صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد.
- ستاد انتخابات استانداری موظف است پس از وصول صورتجلسه رسیدگی به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده از هیأت نظارت استان، بلافاصله مراتب را به فرمانداری مربوط اعلام نماید.
- فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان، آگهی اسامی نامزدهای انتخاباتی را حداکثر ظرف سه روز تهیه و هشت روز قبل از روز اخذ رأی به منظور اطلاع اهالی حوزه انتخابیه، در حوزه مذکور منتشر نماید.
- در اجرای ماده (24) قانون، نامزدهای انتخاباتی در صورت تمایل به داشتن نماینده در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند حداکثر تا سه روز قبل از‌روز اخذ رأی اسامی و مشخصات و یک قطعه عکس نمایندگان خود را به هیأت اجرایی تسلیم نمایند.
- هیأت اجرایی موظف است برای نمایندگان نامزدهای انتخاباتی، معرفی نامه و یا کارت شناسایی صادر و به نامزد ذی ربط تحویل نماید.
- شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهای انتخاباتی از طریق نامزدهای مربوط جمع‌آوری و با امضای وی به هیأتهای اجرایی و نظارت شهرستان تسلیم خواهد شد.
- تدارکات و تأمین احتیاجات مورد تقاضای هر یک از نمایندگان نامزدها به عهده نامزد معرفی کننده خواهد بود.
- مدت فعالیت تبلیغات انتخاباتی برای کلیه نامزدها یکسان است و (18) روز قبل از روز اخذ رأی آغاز و تا (24) ساعت قبل از روز اخذ رأی ادامه خواهد داشت.
- فعالیتهای تبلیغاتی انتخابات شوراها توسط داوطلبان عضویت در شوراها و طرفداران آنان تحت هر عنوان، قبل و بعد از مدت تعیین شده ممنوع است.
- تبلیغات انتخاباتی فقط به روشهای مشروح زیر مجاز است:
1 - تشکیل جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ.
2 - انتشار عکس و پوستر کاغذی در یک نوع و یک اندازه به رنگ سیاه و سفید و حداکثر در قطع 40*50 سانتی متر و با استفاده از نمونه عکسی که به هنگام‌ثبت نام و اعلام داوطلبی به مسؤولان ثبت نام ارائه شده است.
3 - انتشار زندگینامه در یک نوع و به رنگ سیاه و سفید.
بنابراین دیوار نویسی، به راه انداخت کاروانهای تبلیغاتی و تظاهرات خیابانی و استفاده از پارچه و یا موادی غیر از کاغذ و نیز استفاده از تراکت و پلاکارد و امثال اینها در تبلیغات انتخاباتی به کلی ممنوع است.
- به لحاظ حفظ حرمت و قداست حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، استفاده از عکس و نام و فرمایشات ایشان در عکس پوستر و زندگینامه به هر شکل و عنوان ممنوع است.
- در عکس و پوستر و زندگینامه غیر از نوشتن مشخصات فردی و سوابق تحصیلی، شغلی و فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مبارزاتی و اعلام طرحها و برنامه‌ها و خدماتی که در چهارچوب اهداف و وظایف شوراها می‌باشد، نوشتن هر گونه مطالب دیگری ممنوع است.
- استفاده از عکس نامزد انتخاباتی از نوع همان سیاه و سفید که در تهیه پوستر به کار گرفته شده، در زندگینامه بلامانع است.
- درجات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهای مورد ادعا در آثار تبلیغاتی باید مستند به مدارکی باشد که در صورت نیاز بتوان به هیأت اجرایی ارائه نمود.
- استفاده از بلندگو در سخنرانیها به گونه‌ای که مخل آسایش دیگران نباشد مجاز است.
- استفاده از عکس با لباس فرم نیروهای نظامی و انتظامی و بسیجی ممنوع است.
- هیچ یک از افراد حقیقی و حقوقی، شخصیتها، گروهها، اتحادیه‌ها، احزاب، مجامع و انجمنهای سیاسی، مذهبی، اجتماعی، صنفی و تخصصی، جز تشکلهایی که در زمینه مسائل سیاسی فعالیت می‌نمایند و دارای پروانه رسمی فعالیت از مراجع قانونی می‌باشند مجاز به تبلیغ نامزدهای انتخاباتی نیستند و نامزدهای انتخاباتی نیز حق استفاده از نام آنها در حمایت از خود در آثار تبلیغاتی را ندارند. ضمناً تشکلهای مذکور مجاز به تبلیغات، فقط تحت نام آن تشکل می‌توانند. تبلیغ نمایند و تبلیغ تحت نام اشخاص عضو آن تشکیل ممنوع است.
- مجامع، احزاب و گروههای مجاز می‌توانند حمایت خود از نامزد انتخاباتی مورد نظر را به طور کتبی به وی اعلام نمایند و نامزد مزبور مجاز است حمایت آنان در آثار تبلیغاتی خود منعکس و منتشر نماید.
- از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدهای انتخاباتی، انجام هر گونه فعالیت تبلیغات انتخاباتی له یا علیه نامزدها از صدا و سیما، میز خطابه، نماز جمعه و‌تریبون مجلس شورای اسلامی و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی یا دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر‌امکانات وزارتخانه‌ها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و نهادها و مؤسسات که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده می‌نمایند و مؤسسات و نهادهایی که دارایی آنان از اموال عمومی است و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور ممنوع است.
- مجریان و ناظران انتخابات تحت هیچ عنوان و هیچ شرایط حق فعالیت تبلیغاتی برای نامزدهای انتخاباتی را ندارند.
- الصاق عکس و پوستر بر روی علایم راهنمایی و رانندگی، تابلوی بیمارستانها، تابلوی مدارس و تابلوهای نصب شده در معابر عمومی توسط بخش دولتی و یا خصوصی، مساجد و تکایا، نهادها، وسایط نقلیه عمومی، صندوقهای پست، باجه‌های تلفن، پستهای فشار قوی برق و سایر تأسیسات متعلق به وزارت نیرو، پلها و تابلوها و تأسیسات متعلق به وزارت راه و ترابری در جاده‌ها و هر گونه تابلو راهنما ممنوع است و مأمورین انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی متخلفین را جلب و به منظور تعقیب قانونی به مقامهای قضایی تحویل می‌نمایند. فرمانداریها نیز باید با استفاده از امکانات محلی نسبت به امحای چنین اوراق و آثاری اقدام نمایند.
- هیأتهای اجرایی موظفند با همکاری شهرداری و یا سایر امکانات محلی، محلهای مناسبی را به منظور الصاق و یا آویختن آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند.
- هیچ کس حق ندارد عکس یا پوسترهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی را که در محلهای مجاز الصاق شده است، در مدت و زمان قانونی تبلیغات پاره یا معدوم نماید.
- هر گونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی وجود دارد باید قبل از شروع اخذ رأی توسط اعضای شعبه امحا شود.
- در صورتی که مطبوعات و نشریات، آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج کنند و یا مطالبی بنویسد که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد نامزدها حق دارند پاسخ خود را ظرف (18) ساعت پس از انتشار به وسیله فرمانداری به روزنامه مزبور بدهند و روزنامه مکلف به چاپ فوری آن قبل از زمان ممنوعیت، طبق قانون مطبوعات می‌باشد. در صورتی که آن نشریه قبل از ساعات ممنوعیت تبلیغاتی منتشر نشود. مسؤول آن باید با هزینه خود پاسخ نامزد را به روزنامه یا مجله‌ای که در غیر مدت ممنوعیت چاپ می‌شود ارسال دارد و آن نشریه مکلف به درج آن در اولین چاپ نشریه خواهد بود. در صورت انتشار این گونه مطالب در غیر مطبوعات نیز نامزد معترض حق دارد نظر خود را منتشر نماید.
- نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنان به هیچ وجه مجاز به تبلیغ علیه نامزدهای دیگر نیستند و تنها می‌توانند شایستگی‌های خود یا نامزد مورد نظرشان را مطرح نمایند و هر گونه هتک حرمت و حیثیت نامزدهای انتخاباتی برای عموم ممنوع است.
- نمونه هر گونه آثار تبلیغات انتخاباتی نامزدها باید قابل از چاپ و انتشار به تأیید هیأت اجرایی مربوط برسد. بنا براین انتشار هر گونه آثار تبلیغاتی که اثر مهر و یا امضای هیأت اجرایی را نداشته باشد ممنوع است و هیأت اجرایی موظف است بلافاصله به روشهای مقتضی نسبت به جمع‌آوری و امحای آنها اقدام نماید.
- زمان و مکان هر گونه تجمع و تشکیل جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ باید حداقل (48) ساعت قبل از برگزاری، به اطلاع هیأت اجرایی برسد.
- تشکیل ستاد تبلیغات انتخابات نامزدها بودن اعلام نشانی محل ستاد و نام مسؤول و اعضای آن به هیأت اجرایی به کلی ممنوع است.
- هیأت اجرایی می‌تواند از نظرات مشورتی ادارات و سازمانهایی که در امر تبلیغات صاحب نظر و ذی ربط می‌باشند مانند اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی و غیر اینها در امر ساماندهی و کنترل تبلیغات انتخاباتی نامزدها استفاده نمایند و سازمانهای مذکور در صورت درخواست هیأتهای اجرایی، موظف به همکاری و شرکت در جلسات هیأت اجرایی می‌باشد.
- اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر می‌شوند. ابتدا به استناد تبصره (2) ذیل ماده (40) قانون، نسبت به انتخاب هیأت رئیسه و منشی‌ها اقدام و مراتب را در صورت جلسه درج می‌نمایند، سپس صندوق اخذ رأی را در حضور نماینده فرماندار و ناظر بر انتخابات (در صورت حضور) باز می‌کنند و پس از حصول اطمینان از خالی بودن صندوق، آن را لفاف، با لاک و مهر شعبه ثبت نام و اخذ رأی لاک و مهر‌می‌نمایند و پس از امضاء و تأیید مراتب فوق در صورتجلسه، برنامه اخذ رأی و قرائت آرا را در (6) مرحله به شرح زیر انجام می‌دهند:
الف - مرحله مراجعه رأی دهندگان.
ب - مرحله کنترل.
ج - مرحله ثبت نام.
د - مرحله اخذ رأی.
هـ - مرحله قرائت و شمارش آراء.
و - مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه.
الف - مرحله مراجعه رأی دهندگان
1 - اعضای شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی دهندگان از یک سمت وارد محل شعبه شوند و پس از دادن رأی از سمت دیگر خارج گردند.
2 - مأمورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رأی از ازدحام در داخل محوطه اخذ رأی ممانعت نمایند تا اخذ رأی در کمال آرامش انجام پذیرد.
3 - رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی حضور می‌یابند و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأی وارد محوطه اخذ رأی می‌شوند.
ب - مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام می‌شود:
1 - کنترل شناسنامه:
نماینده فرماندار یا رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رأی با ملاحظه شناسنامه رأی دهنده موارد را مورد توجه قرار می دهند:
الف - شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد.
ب - شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذ رأی حداقل (15) سال تمام سن داشته باشد.
2 - نماینده فرماندار با رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی، انگشت سبابه دست راست رأی دهنده را کنترل می‌نماید تا آلوده به رنگ جوهر استامپ، که نشان دهنده رأی در شعبه دیگر است، نباشد.
در صورتی که مراجعه کننده دارای شناسنامه‌ای باشد که ممهور به مهر انتخابات در روز اخذ رأی است و دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید و یا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رأی دیگری مشاهده شود، با دستور نماینده فرماندار از رأی دادن وی جلوگیری به عمل می‌آید.
3 - کنترل شرط احراز توطن:
به استناد بند (3) ماده (25) و تبصره ذیل آن، اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی به روشهای مقتضی کنترل می‌نمایند که شخص رای دهنده و یا افراد تحت تکفل وی (همسر و فرزندان) حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذ رأی در محل سکونت داشته باشد.
به استناد قسمت اخیر بند (3) ماده (25) قانون، در شهرها و شهرکهای بالای یکصد هزار نفر جمعیت نیازی به احراز سکونت نمی‌باشد.
ج - مرحله ثبت نام
1 - پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه کننده است و واجد شرایط رأی دادن می‌باشد، یک نفر از منشی‌ها نسبت به ثبت مشخصات وی براساس مندرجات شناسنامه بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی دهنده روی برگ تعرفه، آن را با قید تاریخ با مهر انتخاب ممهور و امضاء می‌نماید.
2 - متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می‌نماید.
د - مرحله اخذ رأی
1 - پس از ثبت نام از رأی دهنده، متصدی ثبت نام برگ رأی را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل نقطه چین از تعرفه انتخاباتی جدا می‌کند و به رأی دهنده تسلیم می‌نماید تا رأی دهنده اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد اعضای اصلی شورا بر روی آن بنویسد، تا کند داخل صندوق بیاندازد و از درب خروجی شعبه خارج شود. بدیهی است تعرفه‌های انتخاباتی در محل شعبه باقی می‌ماند و باید در نگهداری و حفاظت آنها دقت مراقبت کامل به عمل آید.
2 - نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی نویسی مخفی باشد و به صورت کاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام پذیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مأمورین انتظامی و نماینده هیأت نظارت و اصولاً کلیه افراد که به هر گونه در شعبه وظیفه‌ای بر عهده دارند حق نوشتن رأی برای اشخاص را ندارند. در صورتی که برای نوشتن رأی نیاز به فرد دیگری باشد، رأی دهنده بایستی از وجود افراد خارج از شعبه که مورد اعتماد وی هستند، استفاده نماید و اعضای شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد
3 - نماینده هیأت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده تخلف یا اعمال نفوذ موظف است مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهد و آنان ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأمورین انتظامی حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورتجلسه نمایند و‌همراه خاطی تحویل مقامهای قضایی دهند.
- مرحله قرائت و شمارش آرا
اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رأی در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رأی انداخته‌اند و دیگر کسی برای دادن رأی در محل شعبه حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورت جلسه، با حضور نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت، شمارش و قرائت آراء را به ترتیب ذیل آغاز می‌نمایند:
1 - ابتدا رئیس یا نایب رئیس شعبه اخذ رأی به همکاری یکی از منشی ها لاک و مهر اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدون اینکه قرائت شود شمارش می کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می نماید:
الف - چنانچه تعداد اوراق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر اساس بند «ج» ماده (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیرچاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدون اینکه خوانده شود بر می‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورت جلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
ب - در صورتی که تعداد اوراق رأی داخل صندوق مساوی یا کمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
2 - پس از اینکه شمارش آراء به ترتیب یاد شده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (19)، (20)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
و - مرحله تنظیم صورتجلسه
پس از خاتمه شمارش و قرائت آراء، صورتجلسه اخذ رأی شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد رأی هر یک از نامزدها در صورتجلسه قید می شود. پس از انجام این کار، صورتجلسه به امضای نماینده فرماندار و اعضای شعبه اخذ رأی و نماینده هیأت نظارت می‌رسد و بلافاصله کلیه اوراق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه از صورتجلسه تنظیمی داخل صندوق‌رأی قرار داده می‌شوند و پس از لاک و مهر شدن صندوق یا صندوقها، اعضا شعبه اخذ رأی به اتفاق نماینده فرماندار و به همراه نماینده هیأت نظارت و مأموران محافظ صندوق، صندوق یا صندوقهای رأی را همراه با یک نسخه از صورتجلسه نتایج آرای شعبه و سایر مدارک رسماً تحویل هیأت اجرایی می‌دهند. از سه نسخه باقی مانده صورتجلسه نتایج آراء، یک نسخه تحویل نماینده هیأت نظارت، یک نسخه تحویل نماینده فرماندار و یک نسخه نیز تحول رئیس شعبه می‌شود.
اگر در روز اخذ رأی مسایل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهای صورتجلسه نوشته شود و به امضای اعضای شعبه، نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت شهرستان برسد.
- هیأت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهای محتوی آراء و مدارک و صورتجلسات شعب ثبت نام و اخذ رأی در حوزه انتخابیه، در حضور اعضای هیأت نظارت شهرستان نسبت به تنظیم صورتجلسه نتیجه اخذ رأی در حوزه انتخابیه اقدام می‌نماید و یک نسخه از صورتجلسه را برای انتشار آگهی نتیجه انتخابات به فرماندار تحویل می‌دهد.
- فرماندار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذ رأی از هیأت اجرایی شهرستان نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابیه اقدام نماید.
- به استناد ماده (52) قانون، هیأتهای اجرایی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات واصله را بپذیرند و ظرف مدت پنج روز به آنها رسیدگی نمانید. بنابراین چنانچه در مهلت یاد شده شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأت اجرایی شهرستان واصل شود، هیأت مذکور موظف است حداکثر ظرف مدت پنج روز پس از وصول هر شکایات در جلسه مشترک با هیأت نظارت شهرستان به آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسه نمایند.
- شکایاتی قابل طرح و بررسی می‌باشد که نام و نام خانوادگی، نام پدر، آدرس محل کار یا سکونت شاکی که هویت وی را آشکار می‌نماید، دارا باشند.
- هیأت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات، چنانچه هیچ گونه شکایتی از انتخابات دریافت ننموده باشد، مراتب عدم وصول شکایت را نیز صورتجلسه می‌نماید.
- هیأت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات، بلافاصله با توجه به شکایات دریافتی و بررسی کلی چگونگی برگزاری انتخابات، نظریه خود را در مورد چگونگی برگزاری و پیشنهاد تأیید یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی صورت جلسه‌ای به هیأت نظارت شهرستان اعلام نماید.
- چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آرای شعبه یا شعبی از حوزه انتخابیه شود که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد، هیأت اجرایی شهرستان موظف است آرای باطل شده را در نتایج قبلی دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذکور منظور نماید.
- پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آرای شعبه یا تعدادی از شعب می‌باید مستدل و براساس مواد قانون باشد.
- هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف پنج روز از وصول نظریه پیشنهاد هیأت اجرایی شهرستان، چنانچه صحت برگزاری انتخابات را تایید کند مراتب را صورتجلسه و یک نسخه از آن را برای فرماندار ارسال نماید.
- هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف مدت یاد شده چنانچه صحت برگزاری انتخابات را تأیید ننماید، پیشنهاد ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی صورتجلسه‌ای همراه با دلایل و مدارک مستند به هیأت نظارت استان ارائه نماید.
- هیأت نظارت شهرستان موظف است پس از وصول پیشنهاد ابطال انتخابات از هیأت نظارت شهرستان حداکثر ظرف پنج روز چنانچه با پیشنهاد ابطال انتخابات موافق نباشد مراتب را طی صورتجلسه‌ای با هیأت مذکور اعلام نماید و در صورتی که با پیشنهاد ابطال موافق باشد موظف است مراتب را به منظور اظهارنظر نهایی به هیأت مرکزی نظارت اعلام نماید.
- هیأت مرکزی نظارت موظف است ظرف پنج روز پس از وصول صورتجلسه از هیأت نظارت استان، نظر نهایی خود را در خصوص تأیید صحت یا ابطال برگزاری انتخابات به هیأت نظارت استان اعلام نماید.
- هیأتهای نظارت موظفند از طریق سلسله مراتب و به همان ترتیبی که صورتجلسه‌های اظهارنظر در خصوص صحت یا عدم صحت برگزاری انتخابات در حوزه انتخابیه را دریافت نموده‌اند نظریه خود را به هیأت اجرایی شهرستان اعلام نمایند.
- به استناد ماده (58) قانون ابطال یک یا چند شعبه اخذ رأی که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد با تأیید هیأت مرکزی نظارت معتبر خواهد بود. بنابراین هیأتهای نظارت شهرستان و استان در اظهارنظرهای خود در خصوص صحت و یا عدم صحت برگزاری انتخابات این موضوع را مد نظر خواهند داشت.
- فرمانداری موظف است پس از وصول صورت جلسه مبنی بر تأیید صحت برگزاری و یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه، مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
- به استناد ماده (56) قانون، چنانچه کسی به تأیید صحت برگزاری انتخابات معترض باشد، حداکثر ظرف مدت دو روز پس از انتشار آگهی می‌تواند شکایت خود را حسب مورد به هیأت نظارت استان اعلام نماید.
- هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (15) روز پس از وصول شکایات معترضان، براساس مواد (56) و(59) قانون، نتیجه قطعی و نهایی انتخابات حوزه انتخابیه را به فرماندار مربوط اعلام نماید.
- چنانچه ظرف مهلت مقرر شکایتی واصل نشود، مراتب عدم وصول شکایت نیز به فرماندار مربوط اعلام خواهد شد.
- فرماندار موظف است نظر قطعی و نهایی دریافتی از هیأت نظارت استان در خصوص تأیید یا عدم تأیید صحت برگزاری انتخابات را از طریق انتشار‌آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
- فرماندار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه انتخابات، موضوع ماده (80) و تبصره (2) ذیل ماده (82) این آیین‌نامه، یک نسخه از نتایج قطعی و‌نهایی انتخابات حوزه انتخابیه را به ستاد انتخابات استانداری و یک نسخه آن را به ستاد انتخابات کشور ارسال نماید.
- کارت عضویت اعضای شوراها با امضای فرماندار و مهر فرمانداری صادر می‌شود.
- کارت عضویت فقط برای اعضای اصلی شورا صادر می‌شود.
- فرماندار موظف است پس از وصول دستور امحای آراء و اوراق انتخابات شوراها از ستاد انتخابات کشور، حتی‌الامکان با حضور اعضای هیأتهای‌اجرایی و نظارت، نسبت به امحای اوراق تعرفه و برگهای رأی مصرف شده حوزه انتخابیه در صورتی که کارت عضویت اعضای آن صادر شده باشد به نحو مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتیجه را به ستاد انتخابات کشور و ستاد انتخابات استانداری اعلام نماید.
- دستورالعمل اجرایی و فرمهای مربوط به این آیین‌نامه پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا می‌باشد.
معاون اول رئیس جمهور- حسن حبیبی